Мэйии иһинээҕи хос мэйии хас да хос хартыыҥкалары таһаарда. Бүргэс онно эрэ наадыйбата. Сирэйэ-хараҕа турбута сүр. Биирдэ эр хаана киирбит хайаан тута сойуой. Кыһыыта да бэрт ээ. Сэнииллэрэ итиччэ дуу? Киһини киһи сэниирин саҕа куһаҕан бу сиргэ суох. Сэнээбиккиттэн сэрэнэр буолаар. Үрдүгэр үҥкүүлээбитиҥ биир үтүө күн бэйэҥ үрдүгэр буолуо. Барытын бу сиргэ быһаарар ордук. Ол дойдуга хайдах дьаабы буолуон оннооҕор кини билбэт. Ол хос мэйиитин хартыыҥкалара, баҕар, санаа оонньуута эрэ буолуо. Инникини өтө көрүү диэн сүүс бырыһыан дьиҥнээх үһүө. Уонна онно туох үчүгэйи өйдөөн көрөөрү, эрэйдэнэн да диэн. Ол иһин, биирин үксүн, Бүргэс били дьарыгын бырахпыта. Куһаҕан иилээх инникини тиэтэппэтэх ордук…

Влас куораттан тахсан иһэр. Мин куоратым диэн этэр-тыынар буолара. Кырата суоҕу куорат туһугар оҥорбута төһө да аахсыллыбатаҕын иһин, кини, кини куората этэ. Манна дьолун булбута. Онто төһө даҕаны дьолун дуйун сүтэрэн эрэрин иһин. Манна кини бэриниилэхтик үлэлээбитэ. Хас ГОМ-у иккис дьиэ оҥосто сырытта этэй? Влас диэтиҥ да бары билэллэр. Кини аатынан куоһурданан, ырааҕынан уруута уолаттар милииссийэҕэ хоммокко ууттан кураанах тахсааччылар. Кини, дьэ, уутугар-хаарыгар киирэн үлэлээн испитэ. Куорат тугунан тыынарын кини саҕа билэр суохха дылыта. Бөрөстүүпүнньүк аймаҕын иһин-таһын билэрэ, эҥин туһалаах билсиитэ өссө хас сыл хапытаал буолуо этэй. Ону барытын туора сотон, ыраах ыытан кэбистилэр. Дьоллоох Дьокуускай хара бараан бааһынай Влаһа суох хайаан олоруо эбитэй?

Хараҥанан балыйтаран хара дьыала оҥоһуллар. Бүгүн түүн кимиэхэ үөмпүтүн, онто бөтө бэрдэрэн, хара дьайга хардарбакка хаалбытын ким да оонньоон билбэтэх. Бу хара дьиэ иһиттэн тахсыбат хара дьай хаһааҥҥа диэри салҕаныай? Ама, туох да буолбатаҕын курдук тутуспутунан олоруохтара дуо? Хас күн, хас ый, хас сыл?

Дьахтар баттаммыта, кини аҥаардастыы атаҕастаммыта сонун үһүө.

Сүүрбэ биирис үйэ дии-дии киһи тэҥ быраабын туһунан кураанаҕы куолулаан хаһыат сирэйин барыыллар, тэлэбииһэртэн лэбэйдииллэр, араадьыйанан айдаараллар. Патриархат үйэтэ бириигэбэр буолбута. Онон бүтэр.

Кыра аайы кыйахаан, эр дьоннорун сулуйан бэйдиэ ыытааччылар маннык хара иитигэр киирдэллэр, туох диэ этилэрий? Дьиҥнээхтии атаҕастаммыт дьахтар ах барар. Кини барытын тулуйуо. Чахчы БАРЫНЫ тулуйуохха сөп дуо?

Халадьыастар бу түүн харахтарын симпэтилэр. Сарсыарда тугу да саралаабата. Оҕонньор мэлдьи буоларыныы хотонугар таҕыста. Һуура төлөпүөнүнэн сураһа сатаата. Һуой, ити уолаттар ханна тиийэн хааллахтарай? Кини куһаҕаны санаабат. Куһаҕан ону билэр. Саныаҥ эрэ кэрэх, эн ыыргар ыалдьыттыа. Кыыһын сүтэриэҕиттэн барыны-бары аньыыргыыр. Оҕото эрэйдээх ыарыһаҕа биллэр этэ. Ол да буоллар, күҥҥэ көрдөрбүт биир оҕоҕуттан матарыҥ иэдээн. Хас сыл ааста – ол аһыы арыый эрэ мүлүрүйбүт. Ол саҕана түүл бөҕөтүн түһээбит эбит. Кэлин бииртэн биири санаан кэлэн, салгыы-салгыы ууран иһэн, куһаҕан буолуохтааҕын сибикитэ син эрдэ биллибит эбит диэбитэ. Билбитиҥ иһин хайыаҥый, халыйан кэлэр хара суолу халбарытар кыаҕа суоҕуҥ кэннэ. Туох ааттаах куһаҕан туһунан хара сарсыардаттан санаатаҕай. Ити оҕонньорго быктар эрэ – били ньимиликээн бэйэтэ биирдэ төлө биэриэҕэ. Киһи эрэйдээх бэйэтин хайдах сатыырынан харыстанар. Санаабатаҕыҥ-саҥарбатаҕыҥ аайы ТУОХ ЭРЭ тумнар үһүө. Бэйи, били оҕонньор көрбөтүгэр сүрэх эминэ иһиэххэ. Хааччына… Киэр, киэр, мин санаабатаҕым, эгэ, саҥарыам дуо.

Дэриэбинэ курдук дэриэбинэ. Кириминээллээх киин сири киинэҕэ эрэ көрөллөр, истэ-истэ саллаллар. Кинилэргэ наай гыннар итирэн эҥин-дьүһүн буолуохтара, дьиэ иһинээҕи айдааны аахсыллыбат даҕаны. Сопхуос эстэн, кэм кыанар өттө куорат диэки көһөн, манна чуумпу. Ол эдэрдэри дьиэ тутан да биэрэн туппаккын. Икки атахтарынан куоталлар, бу чуумпуну, дьэ, кинилэр сирэллэр.