– Баар-суох баарыһынабыт хайаан ити тулуйар? Убайым эрэ диэн саҥатыттан матар ини. Эчикийэ дьокутаат арыый атыны маат ыытыа этэ.

– Сүүрбэ түөрт чааһы бэрдэрэр ини.

– Натааһа аараттан эрэйи көрөн эрдэҕэ. Кини диэн туора киһи буо. Эрим испэт диэн кэпсэнэрэ биирдэ тиэрэ эргийдэҕэ. Эрин аҥаара олох тугун биллэрдэҕэ.

Дьон саӨҥатын туох саба тутуой. Ол Арыйааны утары көрөн туран саҥарбатахтарын ханан эрэ таһаарыахтарын наада. Уонна ити баарыһына диэнтэн атыннык ааттаабат Атлааһабаны тоҕо эрэ кэнниттэн кэпсэл оҥостон тахсаллар. Эрэ суох оҕоломмут билигин да дьон хараҕын аалара буолуо дуо диэххэ айылаах. Оскуоланы бүтэрээт үрдүк үөрэҕи батыһан куораттаабыта иһиллибитэ. Биир сылынан хат буолан дьиэтигэр бүкпүтэ. Туора улуус урдуһуттан кыыс оҕону буллаҕа. Кэлин да таах сылдьыбатаҕа буолуо диэн уорбалыыллара дэлэ дуо. Эр киһи эрэ кэбис диэ суох кыыһа. Ааттыын баарыһына, баардара эрэ Баарычча. Хайаан синньэ сылдьыай. Дьоппуоначыка курдук кыыһы дьахтар аймах барыта уорбалыы көрөрүн туоһута – ити күөдьүйэн кэлэ турар кэпсэтиилэр. Сөҕөн, эдэрин ыһыктыа эрэ суох. Дьоппуон омук кэнсиэрбэлэммит курдук кэрэтин кини сурунан ылбыт диэх курдук. Дьоно сап-сахалар этэ. Онтуон даҕаны өрө көрөн сахаҕа бэрт уол. Хара үлэҕэ миккиллэн, күн уотугар быһа сиэтэн, хараара сатаан баран эбирдэммит курдук. Кылдьыылаах киэҥ харахпыт кытта кыччаабыкка дылы. Куудара баттахпыт түүтэҕирэн бүппүт. Эдэрдэригэр ини-бии Атлааһаптар бу дэриэбинэ кыргыттарын ытатан байбыт буоллахтара. Ол аанньа Онтуон ойоҕо Натааһа кубарыйа хатан киһи өҥнүөх буолбатах. Маҥан мааны кыыс дэммитэ, хаана аҕыйах дуу, сах – өлбүт киһини өрө тардыбыт курдук дьүһүннэнэн иһэр. Оттон Арыйаан обургу арыгы хаанын сиэн, киһи утары көрбөт сирэйдээх. Хаайыылаах бэчээтэ олорон хаалбыт курдук. Тиис-уос баранан, хараҕа иһирдьэ түһэн – сүөл киһи.

Сити курдук, Атлааһаптартан иҥнэн тахсаллар. Оччо хаайыылаах дьукаах диэн баар ини. Атыттар да бааллар, дэриэбинэ аайы бааллар. Өссө бачча этэҥҥэ эргиллэн иӨҥнэн олорор диэминэлэр, Арыйаан эрэйдээҕи ахталлар. Балтын кытта ыыстыыллар. Бэл, үлэ быһа сиэн бүрэ буолбут буруйдаах Онтуону сүгүн сырытыннарбаттар. Ини-биилэр диэтибит дуу? Итинтилэриҥ игирэлэр ээ. Омос көрдөххө, маарын диэн суох курдук. Арай, кырдьа быһыытыйан, олох быылын бүрүнэн, хараара хаппыттара биир ийэттэн тахсыбыттара ээ дэтиэх курдук. Атын-атын хаалаах буолан, бэйэ-бэйэлэрин хатыласпаттара дуу. Төһөтүн да иһин игирэлэр. Биирэ (+) бэлиэлээх, биирэ (-) диэн быһыылаах. Ол да иһин айылҕаҕа хайаан икки букатын биирдик таҥыллыбыт баар буолуой. Оннооҕор хас сэбирдэх туһунан ойуулаах. Оннооҕор били этэр быылбыт атын-атын таҥыылаах.

Игирэ диэбиккэ дылы, чуо бу диэки игирэлэр төрүүллэр. Эмиэ аатам ардаҕар ону балыйыахха сөбө дуу. Таах да, Атлааһаптар айыллалларын саҕана айдааннаах аатам айаатыы илигэ буолуохтаах. Анамаалыйа үһүө, айылҕа биир дьиктитэ, биир киһини икки гынан бэлэх биэриитэ. Игирэлэр биирдэр дииллэр да, Атлааһаптары биирдэр ээ диэбэккин. Тас көрүҥнэринэн эрэ буолбатах, ис айылгыларынан эмиэ утарыта уолаттар биир дьиэ иһигэр былырыын-быйыл олороллор.

Дьон мэнээк кэпсэтэр, көрбөтөҕүн да көрбүт курдук ойуулаан таһаарар. Биир кэм биир олохтоох дэриэбинэ хос дьарыга эмиэ биллэр биир. Онтубут да бэтэрэнэн, бэйэнэн охсон. Оттон олох обургу киһи үөйбэтэҕин ороон таһааран сүрэҕи хайытар, амырыыны айа охсон ама дьону аймыыр.

Бүргэс хамнас аахсыбат да, бэйэтин айаҕар харчыны син булар. Уонна оттон ыксал буоллаҕына, биир эмэ сибиинньэни тос гыннаран, ол туох эмэ нааданы толуйар.

Бүгүн бэркэ ыксаабыта, этин сорҕотун эрэ батарбыта. Дьиҥинэн, арыый кэлин, шашлык эҥин саҕана туттуохха баара.