Күн ахсын биир дьарык. Үчүгэй дии. Туох да эйигин аалбат. Оттон санааны тэһиинниэххэ да син. Санаа да дьарыгы батыһар. Сибиинньэ иитээччигэ аан дойду аата-ахсаана суох кистэлэҥнэрэ туохха наадалаахтарый? Бүргэс бэркэ дьаһаммыппын диэн бэйэтин хайҕанартан ордубат. Итинник дьылҕа суолун бутуйуохха сөп эбит. Чуо кини аан дойду алдьархайыгар тоҕо бүө буолуохтааҕый? Хас киһи кыһалҕатын бэйэтин нөҥүө аһардаҕына олоҕо олох буолбат. Кини киһилии, ол аата көннөрү, олоруон баҕарар. Онто син сатанар курдук дии.

Дьиэтигэр тиийэн эрэрэ. Агаша утуйа сытара. Илдьэ барыахтаах халаабыһа, хата, бэлэм буола охсубут этэ. Саҥа олоҕу саҕалыы барааччы киэнэ диэтэххэ киһи мыыныах. Мөҕүллүбэт киһи буоллум диэн күлүгэр имнэниэх Влас, бу сырыыга санаата оонньоото. Кыыһын саатар сыллаан уһугуннара сыста. Онтон кэргэнин хоонньугар тыаһа суох киирэн сытта. Бүттэхпит ол. Кэргэннии буолар иэс икки өттүттэн төлөммөтө, биир минньигэс түгэни ыһыктаан ыыппатылар. Айаҕын булунуо ээ диэтэхтэрэ дуу. Влас булан сылдьыаҕа, кини курдуктарга дьахтар онно да көстүөҕэ. Эс, хайдах эрэ… Биир хобдох түүн көстүбэт эргиирин иһигэр биирдэ ньимис гынан хаалла.

Оттон Халадьыастар сыппыттара ыраатта да, иккиэн кыайан утуйбакка бэрт өр эрэйдэннилэр. Били уолаттар ханна дьөлө түһэн хааллахтара буолла? Һуура сир-сир аайы эрийэн сураһа сатаабыта да, туох да киһи иилэн ылыаҕын истэн абырамматаҕа. Дэриэбинэ да кыра. Кыра тыас баарын ким эмэ истибит буолан иһээччи. Биэнсийэ, хамнас кэлиитэ, арай, аҕыс айдааннанааччы. Биирдэ эмит сыбаайба туох эрэ содулланааччы. Кыралаан сууйуу-сотуу да биллибитэ эрэ баар буолааччы. Ханна уччуйдахтарай, тугу буллахтарай? Хайа эрэ дьахтарга аараатылар диэҕи, иккиэн сиэтиспитинэн тиийбэтилэр ини. Бу диэки оннук дьэллэм кэм эдэрчи соччо суоҕун курдук. Киһи билбэтинэн син сылдьара сылдьар. Кинилэр уолаттара сайын бэйдиэлээччилэр. Үөрэхтэн эҥин кэлбит кыргыттары батыһан атын нэһилиэккэ кытта тиийэн хаалааччылар. Бу диэки дэриэбинэлэр чугас-чугас тураллар. Соруктаах ойутан тиийэр кыахтаах. Атынан күтүөттүү астаран тиийдэхтэрэй.

Халадьыастар ити курдук саҥата суох биири саныы, бииртэн биир суолу бэрэлээн көрө сыттылар. Түүн да уһун.

Хараҥа халыйан кэлиитэ бу дьиэҕэ атын олох саҕаланар. Күнүһүн буолбут түүнүн тиэрэ эргийэр. Күнүскү күлүү сымыйа күлүү, күнүс буолбут кыра үөрүү сымыйа үөрүү эбитин түүҥҥү дьаабы итэҕэтэн төннөр.

Бу диэки дьиэ туттан байаллар. Оскуоланы бүтэрээт ойохтонобут диэбиккэ сонно дьиэ таҥан биэрэллэр. Онон, дэриэбинэлэригэр дьиэ тэллэй курдук үүнэр. Эдэр өттүлэрэ ону сыаналыыр аат диэн суох, арахсара арахсар. Хаарыан дьиэ иччитэхсийэн хааллаҕа ол. Сорох ону туһаҕа таһаарар – түргэнник таҥыллыбыт терем өссө түргэнник көтүрүллэр уонна ханна эрэ утаарыллар. Дьиэ диэн хамнаабат хапытаал. Арай, Атлааһаптартар дьиэ туттарга ыксаабаттар. Дьоннорун дьиэтигэр симиллэн олороллор. Тэллэй-теремоктарга холоотоххо ити дьиэ эмэҕирбит эргэ. Ааҕан көрдөххө – үс ыал буолан олороллор. Ини-бии Атлааһаптар, балтылара Баарычча. Онтуон – туспа ыал. Бэйэтэ, ойоҕо Натааһа, улаатан эрэр кыыстара. Баарычча диэн баарыһына эмиэ обургу кыыстаах, эрэ да суоҕун иһин син биир ыал аатын ылар. Арыйаан төһө да сулумаҕын иһин, син биир туспа хаһаайыстыбанан нэһилиэк испииһэгэр киирэ сылдьар. Хастарый-хастарый – биир дьиэҕэ син батан олороллор. Онтуон балтын илдьэ олорорун дьон хайгыыр эрэ. Аҥаардас дьахтары ханна да сүгүн көрбөттөр. Улахан эбит ол оҕолооҕо. Дьон булбут киһитин сүгүн көрбөт идэлээх. Ким эрэ оҕолооҕун ааһан, уон дьахтар сырыытын сылдьыаҕа. Кинини ким да сирэй-харах анньыа суоҕа. Ким эрэ биирдэ бүдүрүйбүтүн бырастыы гыныахтара суоҕа. Икки убайдаах Баарыччаны ким атаҕастаан алдьаныай? Оттон Арыйаан өр сүтэ сылдьан баран ити дьиэҕэ киирбитэ. Дьонноро өлбүтүгэр да кэлбэтэх сурахтааҕа. Чэ, ол тоҕото биллэр. Саха хаарыан ыччата ханна «сынньанан» тахсарый? Онтуон, онон, маладьыас, балтын, инитин илдьэ олорор. Икки дьахтар үлэлээн эбэллэр. Баарычча баарыһына өссө нэһилиэк дьокутаата буолан турда. Сүөһүлэрин-астарын дьахталлар көмөлөөн көрөллөр, оҕолор да туһалара улахан. Эр дьон? Биирэ хара үлэһит, дьиэҕэ көстөрө ахсыылаах. Биирэ сынньанан кэлбитин иэстэһэн көҥүл олоххо көрүлүүр. Арыт-арыт наһаалаан бу дойдуга уһаабаттыы киэбирэр. Итинник дьон биир кэм кэтэбилгэ сылдьыахтаахтара эбитэ буолуо. Сыл баһыгар-атаҕар охсуллан ааһар милииссийэ кинини, хата, тумнар. Ол эдэр оҕо ити бөрөҕө киирэн биэриэ дуо. Арыйаан аҥаардастыы айбардаан ыал-ыалы аймаата, киһи-киһини сылатта да, ким да мыык да диэбэт. Кини манна кэлиэҕиттэн Атлааһаптарга ким да үктэммэт.