Хаос әлемге айналды.

Шу мен Ху уақытты білдіретін «кенет» деген сөзге айналады.

Сөйтіп, уақыт құдайлары ретінде, адамдардың ойында олардың ныспысы ғана қалды.

Уақыт өлмейді, ол мына маған айналып кетті.

Менің атым Иемин3.

Мен уақыт құдайынан жаралғанмын. Мұны айтқаным орынды, оның еш өтірігі жоқ.

Менің атым не үшін Иемин болды?

Оның өзі бір қызық әңгіме. Иемин деген сөз ықылық атқанда шығатын дыбысты білдіреді. Бір ықылық пен келесі ықылықтың арасы бір секунд. Сағаттың тық-тық еткен дыбыстары сияқты.

Естідің бе? Уақыт зулап өтіп жатыр.

Тық-тық, тық-тық…

Түпнұсқаға сілтеме

1. «Чжуан-цзы» деген кітаптың «Индиван» деген тарауында: «Оңтүстік Қытай теңізінде Шу дейтін тәңір, Солтүстік Қытай теңізінде Ху дейтін тәңір бар, ал осы аталған екі жердің ортасында Хаос дейтін тәңір бар. Шу мен Ху Хаосқа келіп бас қосып тұрады, Хаос оларға ас-су дайындап береді. Шу мен Ху оның бұл жақсылығын ақтау үшін басы-көзі жоқ Хаосқа көмектесіп, оған көз, ауыз, мұрын, құлақ жасап бермекші болады, олар жеті күн дегенде бұл жұмсты бітіреді. Хаос аузы, көзі, мұрны, құлағы болған күні өліп қалады» деп жазылған.

2. «Таулар мен теңіздер классикасы: Ішкі теңіздер» деген еңбекте: «Су құдайы Гунгуннан топырақ құдайы Хоуту, Хоутудан Имин туады. Имин екі жылды бір мүшел деп «мүшел қайыру» әдісін ойлап табады» деп жазылған.

3. «Таулар мен теңіздер классикасы: Батыстағы шөл дала» деген еңбекте: «Иемин жердің ең батыс шетінде орналасқан, ол күннің, айдың және жұлдыздардың көріну рет тәртібін басқарады» деп жазылған.

Постскриптум

Бұл – уақыт туралы ертегі.

Қытай халқының уақыт туралы ұғымы өте қызық. Уақытқа қатысты көптеген сөз бар, мысалы, кенет, көзді ашып-жұмғанша, лезде, т.б. Ал бұдан бөлек, Үндістаннан келген буддизмге қатысты сөздер де кездеседі. Мысалы, кльпа, сәт, лезде, кшана, лезде…

Иемин – «Таулар мен теңіздер классикасында» кездесетін уақыт құдайының аты. Бұл ертегіні Иемин айтып отырғандай болады.

Маған «Иемин» деген сөз ұнайды.

Мен кейбір ерекше немесе жалпыға ортақ сөздерге назар аударғанды жақсы көремін.

Бұл ертегіде адам баласының «жалғыздық» сезімі туа бітеді деген тақырыпты ашып тұрған жоқ па? Сондықтан адамдар байланыс жасауды, мұң-шерін біреуге айтуды, бір-бірімен жақындауды қалайды.

Бұл ертегіде үш еркектің (құдайдың) арасындағы достықты баяндайды.

Бірге өмір сүруге, бірге өлуге дайын.

Шу мен Ху Хаосқа ауыз, көз, мұрын, құлақ жасаймыз деп өлтіріп алады.

Артынша Шу мен Ху Хаостың саңылауына кіріп, оны бітеп Хаосты тірілтеді. Өйткені шухудың өзі уақыт болатын.

Уақыт болған соң, Хаос өлмейтін болады.

– Ол қашан болып еді?

– Осыдан екі… үш күн бұрын.

– Сен неге есеп беруге келмедің?

– Менің ойымша… – деп, Шаян сарайының жауаптысы Моу Цзян қорыққаннан тілі күрмеліп: – Менің ойымша… – дей береді.

– Сенің не ойлағаның бар?

– Мен құбыжықты ұстап алып, осында әкелеміз деп ойладым… – деп Моу Цзян тізерлеп отыра кетті, Куафудың4 бетіне қарауға батылы жетпей: – Құбыжықты ұстауға жіберген Кентаврларға құбыжық сес көрсетіп қасына жолатпапты, оған жақындауға олардың батылы жетпепті. Сондықтан біз оны көпе-көрнеу жіберіп алдық, – деді Моу Цзян.

Куафу дуал қоршаудың қасына барып, қыш сынықтарын алып қарап тұр еді.

– Құбыжық анау алып аяқтарымен қыш құмыраны таптап сындырып, басып-жаншып қоршаудан өтіп кетті, – деп Моу Цзян тізерлеген бойы Куафудың қасына таяп барып: – Мен осы қоршауды биіктетсем деп жүр едім, жоғарыдағылар қаржы тапшы деп, тиын-тебен бөлмей отыр… – деп сөзін жалғады.

Куафу қоршаудың аласалау жеріндегі құбыжықтың тырнақтарының ізін көріп: – Тікенді сым қоршау неге орнатпайсыңдар? – деп Куафу тырнақ іздерін байқаған заман тікенекті сым қоршау орнату керек деген оймен осылай сұрақ қойды.