Дьиэ анныгар, өрүс мууһугар, таһаҕасчыттар аттара сиир отторо ойбон чугаһыгар баарын Акуу билэр. Биирдэ сылаас күн ол оттору тула эккирэтиһэ оонньообуттара. Ол оттор анараа өттүлэринэн массыыналар сылдьар суоллара баар. Ол суол наһаа муода сыттаах. Суолтан тэйдэххэ ол сыт сүтэр.
Халлаан хараҥаран эрэрэ түннүгүнэн көстөр. Оҕолор оронноругар сыталлар. Дьөгүөрүскэ тыаттан кэлэн, быстах чэйдии олорор. Онтон аҕалара кэллэ. Сотору буолаат, хоско тирии мөһөөччүгүн туппутунан оҕолор хосторугар киирэн кэллэ. Үөрбүт сирэйдээх.
– Оҕолоор, туруҥ. Манна мөһөөччүк иһигэр тыыннаах кырынаас баар. Билигин муостаҕа босхо ыытыахпыт.
Оҕолор итини истээт, оронноругар олоро түстүлэр.
– Кырдьык дуо?
– Ытырыа дуо?
– Илиигинэн туттаххына, арааһа ытырара буолуо, – аҕалара мөһөөччүгү сүөрэ олорон быһаарда.
– Кырынаас саҥарар дуо?
– Оо, саҥаран бөҕө.
– Биһиги курдук дуо?
– Бу киһини, доҕоор. Кырынаас киһи үһү дуо?
– Хайдах саҥарарый?
– Ыкка маарынныырдыы үрэр.
– Биһиги Саарыкпыт курдук?
– Суох, наһаа ыт курдук буолбатах, кырынаас куолаһа синньигэс буолар.
Аҕалара мөһөөччүк быатын сүөрдэ уонна мөһөөччүгү таҥнары сүөкээбитигэр, туох эрэ үрүҥ мөһөөччүк иһиттэн муостаҕа түһээт, Акуу оронун анныгар элэс гынан хаалла. Акуу оронуттан таҥнары өҥөйөн көрбүтэ, орон анныгар кырынаас кылбайан олорор. Оҕолор бары муостаҕа түһэн, орон анныгар олорор кырынааһы чохчойон одуулаһа олордулар. Кырынаас, көхсө бөгдьөйөн олорбохтоот, муннукка тиийэн орон атаҕын, муостаны сытырҕалыыр быһыылаах, моонньун уһата-уһата эргим-ургум көрүтэлиир. Эмискэ оҕолор диэки хайыһан «чарт-чарт» диэн ыкка маарынныырдыы үрэр курдук саҥаран ылла.
– Оо! Саҥарда!
– Тугу этэрэ буолуой?
– Тоҕо миигин көрөҕүт диир быһыылаах, – улахан киһи Тоо быһаарда.
Ийэлэрин кытта таһырдьаттан Саарык батыһан киирэн оҕолор хосторугар кэллэ уонна оҕолор быыстарынан кыбыллан киирэн, кырынааһы көрөөт, арҕаһын түүтэ адаарыс гына түстэ. Тииһин килэтэн ырдьыгынаан эрдэҕинэ: «Саарык, тохтоо, сыт», – диэн оҕолор аҕалара ыты арҕаһыттан туора тарта. Ыт дьарыллыбыкка холунан, муостаҕа сытынан кэбистэ уонна кырынааһы оҕолор атахтарын быыһынан көрө сытта.
Кырынаас орону аннынан истиэнэни кыйа сүүрэн нөҥүө муннукка тиийдэ. Манна кэлэн муннугу чинчийэн куотуох хайаҕаһын булбата. Икки кэлин атахтарыгар туран истиэнэҕэ ытта сырытта. Оҕолор кырынаас баар муннугар кэлбиттэригэр, кырынаастара анараа муннукка төттөрү сүүрэн салгыы орону аннынан оһох диэки тиийэн, оһохтон итии салгын тахсар аһаҕаһыгар сылыпыс гынан хаалла. Саарык ыстанан туран кырынаас киирбит аһаҕаһыгар муннун батары биэрдэ.
– Туораа, мин көрүүм, – Тоо, Саарыгы туора анньаат, кырынаас киирбит аһаҕаһын өҥөйөн көрдө да, аһаҕас иһэ хараҥа, туох да көстүбэт. Оһоҕу эргийэ сылдьан, оһох аннынааҕы бары аһаҕастары өҥөйөн көрдүлэр да, аһаҕастар бары хараҥалара сүрдээх, ити сылдьан оһох иннигэр турар Аача хаһыытыы түстэ:
– Манна баар! – диэн саҥараатын кытта, кырынааһа аһаҕас иһигэр төттөрү киирэн хаалла. Тоо сүүрэн кэлэн аһаҕаһы өҥөйөн көрдө да, кырынааһа мэлигир.
– Манан быган баран төттөрү киирэн хаалла.
– Билигин үүрэн таһаарыахпыт, – диэт, Тоо оһох иннигэр ыйанан турар күлүүкэни харбаан ылаат, күлүүкэ туорайыттан тутаат, угун оһох аһаҕаһыгар укпутунан барда уонна:
– Акуу, оһох кэннигэр тиий, – хаһыытаата.
Күлүүкэ уга аһаҕас устун аара туохха эрэ иҥнэ-иҥнэ киирдэ. Оһох кэннигэр Акуу:
– Кэллэ, – хаһыыта иһилиннэ. Тоо, күлүүкэтин аһаҕаска хааллараат, оһох кэннигэр сүүрэн тиийбитэ, туох да суох.
– Итиннэ тыаһаата, – Акуу чохчойон олорон аһаҕаһы ыйда.
– Итиннэ күлүүкэ баар, билигин көрүөхпүт, – диэт, Тоо илиитин аһаҕас иһигэр батары биэрдэ, илиитинэн булкуйан көрдө уонна мас сыыһын, хатырыгы ороон таһаарда.