Бэл, эмээхсинин эдэримситэн “дьахтар” диэтэҕэ үһү. Ол тыл хайаларын да сиһин үөһүнэн дьырылаан киирэн мантан киэһэ хайдах дьайыа биллибэт. Үөрбүтүн эйиэхэ көрдөрөн бэрт – ыга кыыһырбытын аанньа саҥатыттан матта. Тыллыргыыр да “туруут” уонна тыл күүһэ иитиллиэн наада. Эти кырбаһынан сиир сахха Момуой куттаан харалыы аһыыр буолара. Түҥнэри хайыһан олорон, кураанах килиэби ыстаан ыллаҥнатара бу баар. Арыыланара аньыы, сүөгэйи сиирэ сүөргү. Кыһытаары хара чэйи ыймахтыыра. Төһө да үүт баарын үрдүнэн. Ол сирэр-талар аһа билигин сурахтыын суох. Куттаатаҕына аны дуостал аһаабата дуу? Куртах курулуур – Момуой ойоҕун куттуур. Суох ини. Эҥин айдааны-майдааны бииргэ аһарбыт бойобуой бодуруугата Бороскуойга баар ас барыта тиксиэн кэриэтин – Момуой от-мас аһын уобалаан барар. Үүттэрэ өҥө эрэ үрүҥ – туохтан оҥороллорун ыт билэр. Арыылара ньалҕархайын ньалҕархай – сымала курдук буола сытыйан туох састааптааҕын ким этэн алдьаныай. Килиэп, баҕас, син мээнэ, саахар саарбаҕа суох саахар – оттон-мастан ылыллар устуукалар буоллаҕа. Эти үтүктэн үлүгэри айа сатыыллар да:

– Таах сибиэ! Субулҕаттан хууса, – Момуой үөхсэр үөхсүүтэ ол.

– Ээх, чэ, сүгүн дэлбэрий. Үүт да үүт, эт да эт айдаана диэн соҕотох ынаххын сүүстүүргэр баарыҥ, – Бороскуойуҥ бу да буоллар бойобуой.

– Былыргы үйэтээҕини эмиэ тоҕо аҕынныҥ? Маннык сут кэм кэлиэ диэн ким билбитэ баарай, – Момуой эйэлээх киэбин кэппитин устаары хаайда.

– Эн эрэ сутаабыт үһүгүөн, дьон барыта да иэдэйдэ, – ускуустубаннай үүттээх чэйин сыпсырыйа олорон эмээхсинэ сыыйар.

– Ордук сахалар диэ. Ол соҕурууҥҥулар урут-уруккуттан да от-мас аһылыктаахтар, – бу дьоммут киһилии кэпсэтэр күннэрэ үүммүт дуу.

– Маҥнай куһу-хааһы куһуйбуттара, онтон сибиинньэлэргэ өстүйбүттэрэ. Онно сөп буолбакка сылгыны-ынаҕы кыдыйбыттара. Киһи да күлэр – кириип туһуттан. Дьэ, дьаабы.

– Эҥин эми айдыбыт дии-дии араатардыылларыгар бааллар дии. Ол кирииптэрэ кирийбитэ ыраатта. Дьиэ сүөһүтүн эмиэ ииппитинэн барыахха сөбө. Хара тыаҕа атын кыыл-сүөл оттон син кирииптээбэккэ сылдьар дии, – мэдиссиинэ өттүгэр исписэлиис бэрдэ буолбут куолута ханна барыай.

– Хара тыалаах ээ, өссө. Аата эрэ тыа ини. Билигин кирииптээҕэр хууса куттал кыылга суоһуур. Бырагырыастаахтар-майырдаахтар, оо, оттон абаккам! – Момуой эмиэ кыйыттан барар.

– Биир эмэ кыылы хат дьиэтитиэххэ баара. Арыыланан хаалбычча астыктык олоруохха сөбө, – бойобуой бодурууга аны туран эккирээн саҥа сэнсээй сэбиэтинньигэ буолаары тииһэр быһыылаах.

– Хас үйэҕэ бараары… Сүгүн олордон бэрт ини… Оннооҕор буолуохха өтөн киирэр бырагырыас биһиги эргиирбититтэн иҥнииһи дуо, – бээ, бу Момуойбут тугу-тугу туойара буолла?

Оҕонньордоох эмээхсин оһуобай ордууларыттан оронон тахсан, ол-бу диэки олоотоон көрүөҕүҥ. Халдьаайы хаһан да Халдьаайы. Эти кырбаһынан сиир сахха да манныга, эти кэмчилээн сиир саҕана да бу курдуга, эт амтана умнуллубутун да кэннэ маннык эбит. Кэмиэдьирбит кэмнэрэ бу диэки отойун да дьайбат диэххэ айылаах. Айанньыттар аартыктара бу нэлэйэн сытар. Муҥур уулусса кубус-кураанах. Ыт-кус кэлииһи дуо – HSN1 диэн кириип харантыынын содула. Куурусса кириибэ диэн ааттанара маҥнай. Онтулара сыыйа сибиинньэ, бараан эҥин, ынах, сылгы киэнигэр кубулуйан испит. Ааранан ыттар, куоскалар ылларбыттар диэн буолбута. Оттон дьоммут ханналарый? Эрдэкэтэ бэрт ээ – үлэлээбэт аата ким билигин ойон туруой. Бу учуонай олустаабыт үйэтигэр Халдьаайы кэм да арыыланан хааллаҕа. Өйүнэн өттөйбүттэрэ киин сир диэки хайысхаламмыттара, үөрэхтээхтэрэ үөс диэки таласпыттара. Хаалбыттар Халдьаайыларын эрэ айдааныттан ордубаттар. Бырагырыас эрэ, майыр эрэ – чыхаал хомпуот дииллэр кинилэр. Хара үлэ диэн билигин суоҕун тэҥэ. Куораттарга дьон букатын сүрэҕэ суох буолла. Манна өссө бэйэ туһугар син таймаҥныыллар. Халдьаайылар бүппэт номохторугар эрэ хаалбыт Сыраан Бүөккэ диэн сүүс сүбэлээх сүрэҕэ суох билигин дьоруой дэниэ этэ. Тылынан оонньуурга, кураанаҕы куолулуурга, баҕас, биһиги дьоммут маастардар. Кэми кытары күрэс былдьаһар, аан дойдуну ылан кэбиспит бырагырыаһы чуо кинилэр эрэ утаран, таах олоруохтааҕар айдаан бөҕөнү тардыбыттара. “Былыргылыы дьаһаныаххайыҥ!”, “Сайдыыны сабатаастыаххайыҥ!” диэн былакааттары ыйаталаабыттара. Били хаһааҥҥы эрэ дьаабы хаттаан эргиллээри гынна. Аан дойдуттан арыыланаары эргиччи эркин курдугу тута охсон кэбиспиттэрэ. Барыга-барытыгар бэрэдэбиик бириэссэлэр онтуларыгар “Халдьаайы истиэнэтэ” диэн аат быһа охсоннор, саҥа устуоруйаҕа саҥа тиэрмини киллэрдибит диэн киэптээбиттэрэ. Таһыттан атаакалыы, үөһэттэн үспүйүөннүү сатаан баран, аан дойду эргимтэҕэ хаайтарбыт Халдьаайыга бойкуот биллэрбитэ. Олох хоргуйан өлүөх дьон куманьытаарынай көмөттөн истэрин булунан тыыннаах хаалан баччаҕа диэри тыллыргыы сылдьаахтыыллар.