– Үйэҥ оннук дии. Бырагырыас, көҥүл, сайдыы дии-дии сараҥнаһабыт да, үүрүү-үтүрүйүү күүһүнэн эрэ күлүгүлдьүһэр курдукпут. Конбуой эн бэйэҥ дии. Ааппыт да баар, хаайыылыыхтары маныырга дылы, – сэрэх Нөлтэк улам саҥаланан иһэр.

– Кыһалҕаттан ээ, кыһалҕаттан. Эргиччи эрэйтэн эн курдуктары ол эрэ быыһыа ини, – улаханы сололоох хотун аны ордук туттар уочарата кэллэ.

– Рай под колпаком… Уопут оҥороллор, оонньуур оҥостоллор – ону биһиги эрэйдээхтэр олох олоробут диэн ааттыыбыт, – Нөлтэк бүгүн сүгүннүө суох. – Өйдүүгүн, урут…

– Нөлтэк, кэбис, ити хааллын. Барыы буолла, бириэмэ бырастыы гыныа суоҕа. Киэһэ киирээр ээ, эбэтэр мин эйиэхэ тахсыам. Бу киэһэ бириэмэ биһиэнэ буолуо. Эдэр сааспытын эргитиэхпит, аа, Нөлтэк! – Муора дьахтарын нэһиилэ уҕарытта.

– Һаа-һаа! – Сарсыардаттан сыҥааҕырҕаан саҥа күнү уруйдуу көрсүөххэ буоллаҕа дии.

Сарсыарда барахсан туохха барытыгар эмтээх. Саҥа аата саҥа. Хаһааҥҥыны да хатылаабат. Өссө сааскы сарсыарда. Өлөн эрэр да өрүттэр ини. Мас-от тыллан ыраах да буоллар, дьиэ таһынааҕы мастар номнуо саҥаҕа бэлэмнэнэн сараадыспыттар. Быһа адаарыһан аартыгы көрдөрөр аат диэн суох. Быыс курдук үүнэн букатын ойуур иһигэр олорор курдуккун. Олордуу мастарбыт ээ диэн оргууй үүнүмүнэ, иччи гынан кэлбит дьиэлэрин да холдьоҕуох айылаахтар. Оттон дьиэбит номнуо былыргы тутуу дэнэн дьон хараҕын аалан эрээхтиир. Дьайа уйата кэм да уларсык, Халдьаайыга бу бүгэн олорооһуна быстах. Дьиэлээх дьахтар, Үүлүйэ, өтөрүнэн бу диэки кэлбэтэ буолуо гынан баран, дьиэ киниэнэ. Дьайа манна дьаһайар бырааба суох. Дьайа атын туох бырааптааҕар дылы… Кымардаҕас саарыстыбатыгар кыра да кыттыгастаах буолан олох түөрэккэй оҥочотугар олорсон иһээхтиир. Атыттар курдук арааһы айсыбат, сайдыыны саамыласпат. Хаһааҥҥыта эрэ луох, билиҥҥитэ бырагырыаһы атахтыыр көннөрү киһи. Кини луоҕа умнуллубута быданнаата. Аат биэрбит кыыһа Фантомас өйдөөтөҕүнэ өйдүүр ини.

Саас саас курдук. Хаһан эрэ сааһыланан хаалбыт саараама уларыйбат. Кэм кээмэйэ кэһиллибит дииллэр даҕаны, барыта сөпкө баран иһэргэ дылы. Саас кэнниттэн сайын, ону батыһан күһүн, онтон кыһын кыһарыйбытын курдук кыһарыйар. Киһи тус кэмэ ыһыллыбытын кэпсииллэр ини. Киһи-киһи иһигэр бэйэтэ кэмнээх, тиэтэтэн биэрэр тэтимнээх, санаатын иһигэр саарыстыбалаах ээ. Өйгөр баар өлбөт үөстээх туһуттан олох олорор үһүгүн. Итэҕэл этэрин икки атахтаах билиитинэн бигэргэттэ. Ол кэннэ киһи барыта улуутуйан улахан көр. Бары туһунан эрэлиигийэлэнээри тииһэллэр. “Сүрүннүүр сүүрээн, түмэр күүс сол да көстүмүнэ сордонон эрдэхпит”, – үчүгэй үйэ үүнэн, оннооҕор луохтар дууһа луохтуурдара диэн аатырдылар. Дьайа кутурук – сууттаатаҕа буолан, дьон өйүн-санаатын бутуйсар. Айарын оннугар дьайар, тутарын оннугар туорайдаһар. Мээнэҕэ итэҕэл киниэхэ Дьайа диэн ааты иҥэриэ дуо.

– Момоизм – это вечное отрицание, – саҥа луох, эрэлиигийэ лиэктэрэ Дьайа, бүгүн этиэхтээҕин эрэпэтииссийэлиир.

Таарыйа, ымыр да гыммат ыгым сирэйин имэринэр, бириэмэ бэтиэхэрэн тугу эмэни суруйбата ини диэн сиэркилэҕэ баар сэбэрэтин үөрэтэр. Халдьаайыга хаайтаран абыранна, кытта төрөөбүт кыһалҕатын умунна. Чуо манна эрэ тохтообут кэми бэйэтин туһатыгар эргиттэ. Сүрэх сүгүннээбэтин, өй өрөөбөтүн саҕана эрэй бөҕөнү көрбүтэ. Билигин диэн луохха ырай олоҕо. Бэлэмҥэ сылдьар. Ол дьолуттан хал буолан, киһиҥ өссө сирбит курдук силлэҥниир. Кими үтүктэрэ дуу?.. Куолулаан көрө-көрө кутуруксуппун эрэ диэн куотунар, бараммат кэми баай гынан бас-баттах бара сыһар. Өс-саас өтүүктэнэн, олох суола дэхсилэнэн, тот үйэ кэлэн, иҥэ-бата сатаан киһи аны туохха-туохха тиксэр?

– Тот үйэҕит да баар, – ити этиллибиккэ “эт да эт, үүт да үүт” диирэ уурайбыт Момуой обургу мэҥэстибитэ эрэ баар буолуо этэ.