, – деп бұйырады. Яғни, біз басқа адамдар туралы орынсыз күмәнданудан аулақ болуымыз керек. Өйткені бұл жүректегі кір, ол адамдар арасындағы қарым-қатынасты улайды.

Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, да өз үмметіне күмәнның зияны туралы ескерткен: «Күмәнданбаңыздар, өйткені ол – ең өтірік сөздер!» – деген. Шынында да, күмән – бұл шайтанның бізге сыйлаған улы жемісі. Ол біздің жүрегімізге зиян тигізіп, біздің арамыздан алауыздықтың отын жағады.

Адамдар туралы жақсы ойлау – бұл тек бір ғана адамгершілік қасиет емес, бұл – иманның талабы. Өйткені, Алла Тағала біздің бәрімізді жаратқан, біздің кемшіліктеріміз бен артықшылықтарымызды жақсы біледі. Біз өзгелердің ішкі дүниесіне еніп, олардың ойларын оқи алмаймыз. Сондықтан, біз тек олардың сыртқы қылықтарына қарап баға беруіміз керек.

Сырды сақтау – шынайы мұсылманның жүрегіндегі алтын қазына. Бұл қасиет – адамның ішкі күшінің, тұлғалық жетілуінің айқын дәлелі. Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, үлгісінде өскен әрбір мұсылман осы қасиетті бойына сіңіріп, өмір бойы сақтауға тырысады.

Анас ибн Мәліктің балалық шағындағы оқиға – сыр сақтаудың маңыздылығын көрсететін ең жақсы мысал. Кішкентай баланың Алла Елшісінің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, сенімін ақтау үшін қандай үлкен жауапкершілік сезгенін елестетіп көріңізші! Оның бұл қасиеті – шынайы иманның нәтижесі.

Имам Муслим Анас ибн Мәликтен, Алла оған разы болсын, риуаят еткен хадисте: «Бірде мен басқа балалармен ойын ойнап жүргенде, Алланың Елшісі, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, келіп, бізге сәлем берді де, маған бір тапсырма берді. Осы себептен, үйге кешігіп келдім. Анам мені: „Неге кешіктің?“ деп сұрады. Мен: „Алланың Елшісі, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, тапсырма берді“ дедім. Ол: „Не тапсырма?“ деп сұрады. Мен: „Бұл құпия“ деп жауап бердім. Сонда анам: „Алланың Елшісінің, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, сырын ешкімге ашпа“ деді. Анас былай деді: „Алламен ант етейін, егер ол сырды біреуге ашқанымда, саған, уа Сабит, айтар едім!“» деп жеткізеді.

Анас ибн Мәликтің анасы ұлының Алланың Елшісінің, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, сырын сақтауға деген ықыласын байқап, оған ешкімге ашпау керектігін ескертіп, осы тілегін нығайтады. Біз оның бұл сырды шынымен ешкімге, тіпті риуаят еткен Сабит Әл-Бунаниге де айтпағанын көреміз. Ал оның анасы ұлының сақтаған сырын білмек ниетпен артық сұрақтар қоймады. Бұл – шынайы исламдық тәрбиенің көрінісі әрі ер, әйел немесе бала болсын, әрбір адамның осы тәрбие арқылы жетуге болатын биік деңгейі.

Сырды ашу – адамның жүрегіндегі қараңғылық. Бұл – сенімді сындырып, қарым-қатынасты бұзатын қатерлі дерт. Әсіресе, отбасы құпияларын ашып айту – үйдің тыныштығын бұзып, бақытты отбасын ажыратып жіберетін қадам.

Иманның нұры төккен жүректе кішіпейілдік пен қанағатшылдық гүлдейді. Мұндай жан өзгеге жүк болмайын деп тырысады, қиындыққа кезіккенде сабырмен күресіп, Аллаға тәуекел етеді. Ислам діні мұсылманды жалқаулық пен өкпелеуден тыяды. Өйткені, Алланың уәдесіне сәйкес, кішіпейіл және шүкіршіл жанға байлық пен бақыттың есігі ашылады.

Егер қиындыққа тап болса, сабырлықпен қаруланып, күш-жігерін екі еселеп, қайыр-садақа сұраушы деңгейіне түспеуге тырысады. Бұл жағдай Ислам дінінің көптеген нұсқаулары мұсылманның өзін мұндай жағдайға жеткізбеуін көздейтінімен түсіндіріледі.

Ислам діні – мейірім мен адамгершіліктің діні. Ол мұсылмандарды өзара көмектесуге, бір-біріне қол ұшын беруге шақырады. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтқандай: «Кімде-кім тақуалыққа ұмтылса, Алла оған ұстамдылық береді». Яғни, Алла жолында берілген әрбір садақа – жанның тазаруына, көңілдің жарылуына себеп. Байлардың зекет беруі – олардың қоғам алдындағы парызы ғана емес, сонымен қатар, рухани байлыққа жетудің жолы. Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын: «Жоғарғы қол төменгі қолдан жақсы» деген сөзі, берушінің жүрегіндегі нұрдың жарқырауы екенін айғақтайды.