Ыстапаан ыарыытын, дьиҥинэн, кэргэнигэр эппэккэ кистээн сылдьыбыта. Ол эрээри Ылдьааната барахсан киһитэ уруккутун курдук үөрэ-көтө кимиритэ аһаабат, аска талымастанар, хайдах эрэ сэниэтэ суох курдугуттан, саҥата-иҥэтэ сүппүтүттэн Ыстапаана ыалдьыбытын сэрэйбитэ. Онон ойоҕо күһэйэн, бастаан улууска, салгыы ыарыыта ааспата бэрдиттэн иккиэн куоракка тиийэн көрдөрбүттэригэр суон очоҕоһор куһаҕан искэн үөскээбит диэбиттэрэ. Онкодиспансерга көрбүт-истибит бырааһа Александр Иванович Федоров диэн хотуттан сылдьар киһи ыҥыран ылан, ыарыытын диагноһын ырааҕынан таайтаран эппитигэр, төһө да бэйэтэ уорбалыы санаатар, быраас тылын олус ыараханнык ылыммыта. Бэл диэтэр, бастаан истээт мэктиэтигэр кулгааҕа чуҥкунаабыта. Ол дөйүөрэн олорон кулгааҕын уһугунан иһиттэҕинэ, бырааһа эпэрээссийэ, химия эҥин диир быһыылааҕа. Киниэхэ соһуччу этэ, ыраас халлааҥҥа этиҥ этэринии, өлөр ыарыы буулаабытын бу ордук эмчиттэн истэр. Долгуйан хаалан, салгыы быраас саҥатын-иҥэтин өйдөөн-дьүүллээн истибэтэҕэ даҕаны. Арай быраастан кубарыйан хаалбыт киһи тахсыбытыгар, кэргэнэ Ылдьаана анализ түмүгэ куһаҕанын тута сэрэйбитэ. Саҥата суох бырааска киирэн тугун-хайдаҕын барытын чопчуласпыта, сиһилии билбитэ, инникитин хайдах эмтэнэри ыйыталаспыта. Оттон оччолоох куһаҕан сураҕы истибит Ыстапаан эрэйдээх ол күнү быһа, оройго бэрдэрбит курдук, түҥ-таҥ сылдьыбыта. Хайдах быраастан тахсыбытын, хайдах таҥныбытын, хайдах орто балтын аахха тиийбитин итирик киһиэхэ дылы үдүк-бадык өйдүүр. Ыар санаа баттыга, куһаҕан сонун сүгэһэрэ тустаахха дьэ оннук ыарахан буоллаҕа.

Ыалдьан хаалан Ыстапаан сайыны быһа көрдөрүнэн, устунан балыыһаҕа киирэн химияланан эҥин кыһыны быһа куораттан арахпата. Хата, балта Балбааралаах түөрт хостоох дьиэлээх, эрдэ ыал буолбут буолан оҕолоро туспа барбыттарынан эринээн иккиэлэр эрэ. Онон балтыгар балыыһаттан киирэ-тахса, тыаттан кэлэ-бара сылдьан түһэр дьиэлээх буолан чахчы абыранна. Химиялара диэн үөрэммэтэх, урут эмтэммэтэх, систиэмэ ылбатах киһиэхэ дьаабы да буолар эбит. Били аҕатыттан бэрсибит будьурҕай хойуу баттаҕа модьууннаабыт ньирэй түүтүнүү таһы-бааччы килэччи түһэн хаалбыта. Үйэтигэр тараҕай сылдьыбатах киһи аны ол онтуттан кыбыстара. Хата, бу кэлин баттаҕа убаҕас да буоллар арыый онон-манан, одоҥ-додоҥ үүнэн, санаата син көннө. Уонна оттон тыыннаах хаалар баҕа баһаам буолан, туох эми аныыллар да барытын иһэн, куоракка суох эмтэрин соҕурууттан булларан кыаҕа баарынан эмтэнэ сатыыр мөккүөннээх.

Ол гынан баран, бу кэнники ыйга туох да төрүөтэ суох санаата-оноото түһэрэ олус элбээтэ. Баҕар ити кэлиҥҥи кэмҥэ ыарыыта ыбылы ылан иһэриттэн, бэргиириттэн тутулуктааҕа буолуо… Киһи эрэйдээх санаата аттаах-оҕустаах буолбатах, санаа түһэрэ-тахсара ханна барыа баарай.

Сайын хаһаайыстыбаларын күтүөтэ Ньукулааскы көрөн, ынахтарын балта Лаана ыан, эбэлэрэ Өрүүнэ сиэннэрин көрөн-истэн, дьиэһиттээн абыраабыттара. Доҕотторо Дьооҕурун оттообуттара уонна өссө үргүлдьү кыбыытыгар тиэйэн киллэрэн кэбиспиттэрэ. Инньэ гынан, быйыл абыранна, «ойуурдаах куобах охтубатын, дьонноох киһи тутайбатын» дьиҥ-чахчы этинэн-хаанынан биллэ.

Биир дьиктитэ диэн, киһи бэйэтэ чэгиэн, этэҥҥэ сылдьар буоллаҕына атын киһи ыалдьарыгар, мөлтүүрүгэр-ахсыырыгар кыһаллыбат, хайдаҕар-туоҕар адьас наадыйбат буолар эбит. Ыстапаан да ыарыһахтыыр, ыалдьар-сүтэр атаһа-доҕоро, билэр-билбэт киһитэ элбэх эрээри, эмиэ аанньа ахсарбатыттан, дьолоҕойугар оҕустаран да көрбөтүттэн билигин бэйэтэ бу буолан олорон сонньуйар эрэ. Дьэ өйдөөбүт, дьэ билбит курдук. Көр эрэ, ити кини улаханнык ыалдьыбытын доҕотторо-атастара, аймахтара истэн-билэн баран, ыарахан сыаналаах эмтэри соҕурууттан ылларалларыгар үбүнэн-харчынан хайдахтаах көмөлөстүлэр, сүбэлэринэн-амаларынан хайдах курдук өйөөтүлэр?! Киһи киһиэхэ истиҥ сыһыана, иһирэх тыла, болҕомтото тугунан да кэмнэммэт күндүттэн күндүтүн Ыстапаан оттон дьэ ити биллэҕэ дии…