– Хаайыы диэн хаанынан бэриллэр ыарыы үһү дуо? Таах да арыгыны батан иһии бэриллэр быһыылаах.

– Биһиэнэ биһиэнин курдук. Киһи баранан… Арыйаан буолан…

– Ол саҕана Арыйаан да киһилии киһи этэ. Оҕолор этэ буоллаҕа.

– Оҕобун диэбэккэ оҕо оҥоро турбут.

– Оттон инньэ диэн хайыахпытый, буолуохтаах буоллаҕа.

Куһаҕан чуумпуну эрэ үрэйэ сатаан кырдьаҕастар саҥара-иҥэрэ сатыыллар. Күҥҥэ көрдөрбүт кыыстарын сүтэрэн баран хас сыл айманнылар этэй? Өссө ити игирэлэр хаалан, кинилэри киһи-хара гынаары олоҕу тутуспуттара. Оттон билигин? Онтуларыттан кытары илии соттон хаалан баран хайыыллар? Саас да ыраатта.

– Саатар соруйан анарааҥҥы игирэлэр ааттарын биэрбитэ. Онтуон да Арыйаан – атын аат суоҕар дылы.

– Онтон атын биллиминэ да хаалыа этэ. Биир дэриэбинэҕэ билэр тухары иккилии игирэлэр бааллар. Онтуон да Арыйаан, Арыйаан да Онтуон.

– Оҕолор курдук доҕордоһон-хайаан итинниккэ тиийбиттэрэ буоллар, өссө син этэ.

– Биһиэннэрэ уора-көстө, көссүүлэһэргэ дылы буолан.

– Биһиги бэрт диэбэппитин билэн ини.

– Төһөтүн да иһин.

Отур-ботур кэпсэтии аайы куһаҕан чуумпу кыһаллыбат. Кини обургу буулаабытын ыһыктыбат.

– Муумуйа курдук этэ.

– Хап-хара.

– Хатан хаалбыт.

– Ноо, кырдьык, ынырык чэпчэки этэ.

Уолаттар өргө диэри итинник кэпсэл оҥостубуттара.

– Аныгы оҕолор куттамматтара да бэрт.

– Түүллэригэр киириэ ини.

– Киинэ ити буортулаата. Онно оннооҕор буолуох көстөр.

– Ону көрө үөрэнэн хаалан туохха да дьыалайдаабаттар.

Оҕолору мөҕүттэллэр да, бэйэлэрэ даҕаны ол эрэ туһунан кэпсэтэллэр. Кырдьаҕас өттө эрдэттэн биттэммит аатырда.

Маҥнай булуллубут өлүгү милииссийэлэр илдьэ барбыттара. Кимэ биллибэтэ хас киһини аалан, кэпсэл ол эрэ туһунан.

– Ити милииссийэлэр куһаҕан да үлэлээхтэр. Хас өлүгү тутан-хабан.

– Үлэлэрэ буо, үөрэнэн хаалаллар үһү.

– Оннооҕор киһи уҥуоҕун хаһар үлэлээх учуонайдар бааллар дии.

– Былыргы үйэтээҕини буола-буола.

– Бу да диэки хаспахалаабыттара. Кэлин үбүлэммэт эҥин диэннэр тохтотулар быһыылаах.

– Ии, тохтоотуннар. Ону-маны сөргөйөн кинилэр куһаҕаны күөртүүллэр.

– Аньыы буо, кырдьык.

Көстүбэт дьон кэпсэтиилэрэ күөдьүйэн кэлэ турар. Ол ити дэриэбинэҕэ кими эрэ, кимнээҕи эрэ дуу, уотунан хаарыйар курдук. Куһаҕан чуумпу курдуу иилиирэ дуу, дьон тыл ситэн кэлэр куттала дуу – хайата ордук куһаҕана билиҥҥитэ биллибэт.

Влас бэлэм сылтах куораттыыр буолла. Муумуйа дэнэ охсубут өлүгү илдьэ. Онно да өтөр быһаарыллыбат дьыала буолуо. Оттон биир дьыалата бэрт түргэнник силигэ ситтэ. Игирэлэр, хата, биири этэллэр. Атын-атыннык туойан дьыаланы ытыйбатылар. Баар аата баар. Аһаабыттар. Атааннаспыттар. Саалаах тахсыбыт киһини самнарбыттар. Соннук ыстаадьыйаҕа хаалбыта буоллар, уолаттар дьыалалара син бэтэрэнэн буолуох эбит. Бэйэни көмүскэнэн эҥин охсубуппут диэн турдаллар, тугу булуоҥуй. Туоһу суох. Ону баара бу бэдиктэриҥ салгыы кэйгэллээбиттэр, кистии сатаабыттар. Кыратык миистикэ кыттыспатаҕа буоллар, игирэлэриҥ букатын да ууттан кураанах тахсыа эбиттэр. Син хаһан эмит дьыала күөрэйиэ эбитэ буолуо да. Баҕар, соннук хаалыа этэ. Тылгын эрэ күлүүстээ. Суох, мантыларыҥ атыннык дьаһаммыттар. Дьиикэйдэрэ оччото дуу, акаарылара оччото дуу? Арыгы түҥ-таҥ ыыталаата ини. Билигин сокуон атын. Арыгы испитиҥ дьыалаҕын өссө эбии дириҥэтэр. Урут испитим, тугу да өйдөөбөппүн диэтэргин, буруйтан мүччү көтүөххүн сөбө. Эҥин куһаҕаҥҥа далаһанан буолар арыгыны испит син биир иһэ турар.

Иккис дьыала иннэ-кэннэ биллиэр диэри игирэлэр дьылҕалара салгыҥҥа ыйанар. Төһө билиммэтэллэр, син биир уорбаланаллар. Аптамаатынан. Барытыгар буруйдаах скотч. Таах да ити абыраллаах тэрил туохха барытыгар туһаныллар. Ол эрэ үһүө – икки дьыала майгыннаһар өрүттээхтэр.