– Колборвотын сигдэ улидеҥнэнни, – Сигачан гунэн. – Тарит тар синэвэ бэе эвки аявра, тарит синэвэ бэе бэичивки. Минэвэ бэе эвки илэчэрэ, би бэенюн аят бидеҥнэм.

– Би нян бэе hоктовон ҥэнэдеҥнэм эрэгэр, – Оли гунэн, – бултари бэе hолторонин минэвэ улидевки. Бэе ачин оракин, экун аян эмэдиҥэн?

– Тар-ты, тар-ты!– гивчэр гуниллэ. – Мунду – геванҥапты ороктово дегдывкил, саҥа орокто аят иhэвдэн. Бэлэчивкил мунду бэел. Бэе ачин оракин, эру бивки.

Тыкэн гунмэтчэнэл, адуладявкил баканава. Тар некэдерэктын, дэлэмичэн сачари Эҥни эмэрэн арай. Иендитпи эмэкэвэ илуhинэн, hуруврун. Укумнитпи укуврэн, бэеткэнмэ, тадук эмкучиллэн:

Эйэгэн, эйэгэн! Акал hутэ!
Эйэгэн, эйэген! Иhэвдекэл.
Эйэгэн, эйэгэн! Куҥакан-hуркэн,
Эйгэн, эйгэн, эвуники эhалкан,
Эйэгэн, эйэгэн, ураҥкай hутэн!
Эйэгэн, эйэген! аҥадякан-hутэ,
Эйэгэн, эйэгэн, Тэмбе-баканан.
Эйэгэн, эйэгэн, hэгды иhэвдиҥэс!
Эйэгэг, эйэгэн, бэе-hуркэн одиҥас.
Эйгэн, эйгэн, гэрбие ачин биhинни.
Эйэгэн, эйэгэн, гэрбиес бакадиҥав.
Эйэгэн, эйэгэн, синэвэ гэрбидиҥэв.
Дыгин hалгаркар бакаҥатын,
Дыгин hалгаркар бэйҥэл иргиҥэтын,
Умусли Умусликэн гэрбис бигин!

Нэкучэн

Нимҥакан бими, таргачин бивки: дыгин hалгалкаhар бэйҥэл бакачал бэе hутэвэн, эhилэ иргидевкил. Дэлэмичэн сачари гэрбиен бучэ – Умусли Умусликэн мататкан оран.

Баракантакан Тэмбенюн эвидевкил, нэкунэчэгэчин. Билиргит гунми, эhэ бэенюн нэкунэчэн бивкил. Нонон тыкэн гуниҥкитын: эhэ – бэе калтакан. Тар тэде бичэ, билир эвэнкил тыкэн улгучэҥкитын. Долчаткаллу. Тар улгурвэ Тэмбеду Умусликэннюн Амака улгучэнчэ. Тыкэн бичэ.

Билир-билир, эр дулин дуннэ овдяракин, умун аhи бидечэ. Тарнаhи тугэ бичэ, дюгагда бичэ. Эмуккокун тар аhи бидечэ, дюя-кат ачин, экуна-кат ачин бичэ. Химиктэлвэ, диктэлвэ депнэ бидечэ тыкэн. Эhилэ умнэкэн иҥин оча. Дулин дуннэлэ тугэ эмэчэ. Дуннэ доҥоточо, диктэл-hимуктэл тыктэчэл. Тадук иманна тыкилчэ. Иманна тыкчэ, дуннэвэ кайча. Эhилэ аhикакун доҥотолчо. Аран-мал аран-мал ҥэнэнэ, дулин дуннэвэ гиркулча. Tyгэ эмэчэ, диктэ-hимиктэ ачин оча, экуна дебдиҥэн? Экун-кат ачин оран. Эhилэ ҥэнэндевки, ҥэнэдевки, арай саҥарва бакача. Тар саҥардук тыпидявки. Няма бо бивки тар саҥарду, тала игэhинчэ. Няма бивки таду, аhинча эhилэ аhи. Аhиникса, толкитчавки: коҥнорин эhэнде hуклэhинивки нуҥаннюн, аhинивки, нямалгидявки аhива. Горово-горово ача таду тар аhи. Меликса, тулиски ювки: арай нян неҥне эмэчэ. Дуннэ нян нямалча, ирэктэл, авданнатын чуриргадаи некэдевки, сигун сигунэдевки. Эhилэ эhэнде гунивки аhиду:

– Эдук дюлэски дулин дуннэду тыкэн бидиҥэн: неҥне эмэдинэн, тадук дюга одиҥан. Дюга илтэнэкин, боло эмэдиҥэн. Боло илтэнэкин, тугэ нян эмэдиҥэн. Эhилэ дулин дуннэлэ тугэ эрэгэр эмэдевки одиҥан. Эетми, миннюн бикэл. Он эмукин бидес, тугэ доҥотодиҥос.

Эмэнмурэн эhилэ тар аhи эhэнюн, биллэ. Тыкэн, биденэл, биденэл, дюр hутэчил ора. Омолгичар. Умун hутэтын – эhэтчэн бивки, аминҥачинми. Ге hутэтын бэеткэн бивки, энинҥнэчинми. Кэ, тыкэн бинэл, бинэл, горово бидечэл. Эhэнде сагданча, тадук сэмденэ, гунчэ hутэлдуи: окин-да эҥнэкэллу ҥорчара мэрнюн. Окинда эҥнэкэллу силэмэтчэрэ. Тыкэн гуннэ, сэмчэ.

Эhилэ бидевкил тыкэ, бидевкил, Умнэкэн энинтын тэвлэчэ. Куҥакарин иhэвчэл бо, эҥэhил очал. Эhилэ бэеткэн-омолги котоеви олча. Бэе бо нуҥан, иктэн-оhиктан ачин, он котое ачин бэе бидиҥэн? Эhилэ деломо котоевки олча. Оча. Тэгэтчэвки, котови адуладявки. Нэкунин, эhэтчэн-бэе, гунивки нуҥандун:

– Энэнике! Ҥорчагат, силэмэткэт.

– Омночо-гу биhинни, ами гуннэвэн? – акинин xaнҥувки. – Окин-да эҥнэкэллу ҥорчара, гунчэ эчэ.

– Энэике, эдэ, – тариҥин гунивки. – Тэдемэт этэп ҥорчара бо, такма. Ҥи энэhитмэр, ичэгэт. Би, бадага, синэвэ кейдиҥэв,– нэкунин-эhэ гунивки.