Страшней за гэта, толькі калі ліфт праскокваў патрэбны паверх і прывозіў цябе туды, куды табе выяўна непатрэбна. Дзверы адкрываюцца ў цемру. Ты робіш крок, дзверы ззаду цябе са скрыгатам зачыняюцца. Яны забіраюць разам з сабой адзіную крыніцу святла. У цемры сцяны пачынаюць аблазіць і з'яўляецца благі пах.

За кожнымі дзвярамі хаваецца небяспека. У некага грае тэлевізар ці радыё, нехта сварыцца, сабака дзярэ дэрмацін і скавыча. Ці гэта скавычуць людзі. Ты імгненнем выскокваеш на сходавую пляцоўку, спускаешся ўніз, але зноў апынаешся на гэтым жа паверсе. Халадок прабягае па спіне і да горла падступае камяк болю і роспачы. Ты здзяйсняеш яшчэ пару спроб, але куды б ты не пайшоў, ізноў і зноў ты апынаешся на паверхах, якія не існуюць.

З іх няма іншага выйсця, як ізноў увайсці ў ліфт і паспадзявацца, што зараз, ён прывязе цябе дахаты. І пару разоў ён прывозіў, але гэта ўжо была не мая хата.

Вядзёны цікаўнасцю ты пераступаеш парог і ўсвядамляеш, што гэта быў твой апошні крок. Ліфт са скрыгатам спрабуе спыніцца, але па інэрцыі даязджае да склепа. Цёплы пах каналізацыі сустракае цябе, як толькі расхінаюцца дзверы. Бон жур, мой любы сябар, мы цябе чакалі.

Цемра ахутвае цябе, але разам з гэтым, табе слізка і цёпла. Недзе пад канец калідора мігоча ставатная лямпачка. Пад нагамі ходзяць пацукі, ты настаеш на нешта мяккае. Апроч гукаў насельнікаў гэтага пекла, няма нічога. І вось, пстрычка, твой ліфт з'язджае, а кнопкі выкліку і знаку няма. Як ты тут апынуўся?

Я бачыў сон, дзе сканчаўся космас і пачынаўся страх. Страх невядомасці, страхі дзіцячага неадменна могуць вяртацца. Яны прарываюцца ў снах, а сны ў жыццё.

Я нарадзіўся ў маленькім горадзе, якія стаяць на дзвюх рэках. Адна з іх, раней грала найважную ролю ў жыцці людзей. Гандлёвы шлях, З Вараг у Грэкі. Звонкі шумяць, калі я гэта бачу. Некалі, мой горад кіраваў цяперашняй сталіцай дзвюх суседніх дзяржаў, але ён гэтак і застаўся маленькім.

Можа быць усяму прычына вайны, але страхаў у гэтым горадзе было шмат. Заўсёды ёсць гарадскія байкі, маньякі, бамжы і маралі ад бацькоў, напрыклад не браць цукерак ад чужых людзей ды іншае.

Непрыемна было тым, у каго ўсе ў сем'ях былі іпахондрыкі і панікёры, як мая бабуля. Балазе яна выхоўвала маю сястру, а не мяне, і я мог глядзець на гэта з боку. Што ж. Але ёсць страхі набытыя. Яны хаваюцца ў нашай падсвядомасці, блакуюцца, але могуць выявіцца, нібы сон.

Менавіта такія моманты здаюцца нечым нерэальным, калі ўсё робіцца размазана. Гукі могуць расцягвацца ці прыглушацца. Грук скроняў прымушае малюнак бразгатаць. І нешта нацягваецца недзе ззаду і крыху вышэй за цябе.

Мой дзіцячы садок стаяў на высокім беразе ракі, якая дала назву гораду. Ён быў загароджаны металічным плотам з дубцоў, афарбаваных у непахісна чорны колер.

У адным ці двух месцах, дубцы былі разагнуты. Побач знаходзілася галубятня. Бераг, рэзка зрываўся ўніз і быў загароджаны толькі дрэвамі.

Нехта ўладкоўваў там сметнішча. Нехта там піў, калоўся ці назіраў за дзецьмі. А можа ўсё разам у рознай выпадковай паслядоўнасці.

Выхавальнікі і вартаўнік часцяком сачылі за тым, каб уздоўж плота нікога не было. Але там было яно, і смецце, што скідвалі ў раку.

Там заўсёды нехта быў. Я кажу пра мужчынаў. Але часам можна было пабачаць і нейкую згорбленную жанчыну, можа быць яна была ў лахманах. Яна была цёмная, у сэнсе яе сілуэт, калі параўняць з сілуэтам маладой жанчыны ў іскравай сукенцы, ад якой точыцца святло. Але яны, яны былі цёмнымі, зліваяся з цемрай абрыву.

Мяне заўсёды палохала, адзінкавае знаходжанне на той сцежцы. Але ўлетку, бегчы па ёй, хаваны ценем зялёных гігантаў пад песні ўсерозных птушак было адным задавальненнем. З аднаго боку пруцця, з іншай, круча да ракі.