– Нэ, сыр камэс. – и выгэя кузнятыр.
Будулаё рикирдя васт про чавэскиро шэро, спучья:
– Кэдэ, ту, Ваня, ракирэс, бияндянпэ?
– Двадцать пятого июля. Кана уже тыкнэдыр, – и чаво роспхэндя:
– Амэн Нюркаса дай дрэ кукуруза бияндя, кэдэ г’арадёнас немецконэстыр танкостыр. Ёй удыкхтя, сыр немецко танко растасадя романы кибитка, и бияндя амэн.
Внезапно почуиндя, сыр заиздрандыя Будулаёскиро васт про шэро, удивлённо г’аздыя якха. Будулаё отрискирдя о муй, и слыя васт.
Будулаё традыя пало Доно, сыр пхэндя председателёскэ. Перво мануш, конэс удыкхтя одой, сыс Клавдя. Ёв гэя тропинкаса машкир кашта ко свинарнико, а ёй гэя вэдраса пало паны ко Доно. Ёв перво удыкхтя ла. Ёй на джинэлас, со ёв ла дыкхэл, гэя пэскэ тропинкаса ко рэка. Ёй нанэ сыго удыкхтя лэс. Гэя змэки шэро, дыкхэл тэло г’эра пэскэ. Гэя на сыгэс. Ёй со – то думинэлас. Лакэ джялас парно халато. Будулаё удыкхтя перво моло прэ латэ. Ёв гэя кэ ёй. Кдавдя посыкадяпэ лэскэ тэрны, беззащитно. Дриван закамья тэ джинэл, со ёй думинэл. Будулаё на закамья мешать, и сгэя тропинкатыр. Уштыя пало кашт. Адай Клавдя г’аздыя якха, удыкхя лэс, и радя вэдра.
– Ой!
Второ моло ёнэ встрэниндлэпэс, и саро прэ кашуко тропинка.
– Неужели мэ дасаво дарано? – спучья Будулаё, – Состыр тумэ мандыр дарэна?
– Мэ тумэндыр на даравпэ, – пхэндя Клавдя.
Ёй действительно сгодлыя от неожиданности.
– Значит, мангэ посыкадыяпэ, – локхипэса пхэндя Будулаё, г’аздыя лакэ вэдра. – Мэ г’ара камам тумэн тэ спучав, – глос ачья сарэса кашуки, – Тумэ, ракирэн, дыкхнэ, сыр пало хуторо немецко танко ростасадя романы кибитка. Тумэ на рипирэн, кон ещё одой сыс пашэ кибитка?
На г’аздыи якха, Клавдя пхэндя:
– Одой сыс пхуром и тэрны ромны. Бутыр мэ ничи на дыктём…
– Мэ джином, – пхэндя ёв сочуствиёса, – И ещё мэ тумэн мангав, на запхэнэнти Ваняскэ дрэ кузня тэ заджял. Ёв смышлёно.
Ёв вежливо обгэя ла, угэя дромэса.
Пхаро исы приезжонэскэ манушэскэ машкир остра прэ чиб казакэндэ, тем более, если мануш ром. Ёнэ думинэнас со бикхэритко, лодырь. Будулаёс прилынэ сыго сыр пэскирэс пал одова, со удыкхнэ, со ёв трудяга. Кэдэ сыс замко прэ кузня, на сыс ковалёс, и дякэ, хай, куч. Кана, кэдэ откэрды цэла дэвэса, мануша протопали дром, лыджинэ саро лэскэ: гандладя, тяпки, грабли, сари мелочь. На сыс штэто ваш барипэ.
Джиндя Будулаё сыр закалить. Даже дрэ станица на джинэнас тэ кэрэн фэдыр. Дасаво секрето передыя лэскэ дад, а лэскэ лэскиро дад. Камэлас тэ передэл лэс ваврэнгэ – на выджял. Правильнэс роспхэнэла мануш, а сыр тэ кэрэс – са екх на дякэ. Набутка, а на дякэ. Ёв на нашавэл надежда тэ передэл кэдэ – нибудь секрето ваврэскэ. Ангил думинэлас тэ передэс пэскирэскэ чавэскэ. Ранней весной лэскири ромны Галя пхэндя, со явэла чаворо. Ваврэс и тэ авэл не могло. Сарэ дро родо сыс ковали. Дякэ и угэя про марибэ. Мангья лэн тэ джян кай безопасно, тэ ракхэл чавэс. Пхэндя: «– Мэ тумэн латхава. Ром ромэскэ посыкадёла дром». На удыкхтя, сыр Галя пыя про чянга, протырдыя кэ ёв васта, а пхуром, лэскиро кашуко дад, дыя лакэ паны.
Бут дрома ёв прогэя кхэтанэ казакэнца Донского кавалерийского корпуса Терекостыр кэ Австрийско Альпы. Ползинэлас пэ ивья, чяр, на сутя дрэ разведка, пасёлас дро госпиталё. И саро времё дживэлас мечтаса, кэдэ явэла, лэла пало васт первенцос, конэс Галяса доракирдэпэс тэ кхарэн Ваня. Дро перво моло подлыджия лэс кэ наковальня. Посвятит лэс дрэ папускиро секрето. Твёрдо патялас Будулаё, со Ваня явэла ковалёса, конэс никон на дыкхтя. Сыр чюрдэла прэ пхув картузо, и пхэнэла: «– Дадо, мэ уже саро джинав, ухтыла. Камам инженероса-механикоса». Дасавэ мысли сыс дро шэро Будулаёстэ, кэдэ шунэлас ракирибэ однополчан палэ пэскирэ чаворэн. Состыр лэскиро чаво Ваня явэла тэ кхэлэл про тарго машкир толпа, тэ мангэл г’аспря? Даже на совэлас, сыр подуминэла дякэ. Ёв пог’арадя мечты дрэ фэлда, кай пашлы Галя. Марибэ отлыя лэстыр Галя. Никэдэ на явэла дякэ, сыр мечтал бисоибнытка ратэнца. Нанэ конэскэ тэ передэл вастэндыр дрэ васта пэскиро секрето ковалёс. Ёв илэстыр пытался тэ передэл, на выгэя. На башавэл о састыр, на джял парамэса. Пока на явья Ваня.