ФА. 3317/19. Зап. Лавонен Н. А. в 1992 г. в д. Улялега от Потаповой Е. Г.
40
Syndyy kuuneltih, tokko ei pie boltaijakseh da sit kudai maltau kierdeä. Synnynmoan aigan yhteh kuuccah gu kerävytäh tytöt kaikin. Sit konzu vencaijah, pyhkin stolalhäi on, sit sil kattau, sit boabusku siizman kädeh ottau, sit kierdäy sen heijät, vaigu jättäy vähäizen. Sit midä rodineh sil vuvvel, net kai kuulutah.
A meijän moama oppi koirastu haukuttoa, kunna puutut miehel, kudoal cural puutut miehel. Enzimäine go haukkamus vai jälgimäine ildaizen syvves, se ottoa, sit pohjaizen potokan ai mennä, sit huroal kannal punaldoakseh, da huroas olgupeäs peäEci se lykätä: kunna minä puuttunen, kus ollou minun vastineh, siepäi koiraine haukukkah. Moamal haukkui N’uakoi-lambispäi, Jänöiselläl otettu oli…
…Vasil’l’oa vaste Syndy moah heittäh. Enne loaittih piirait Vasil’l’oa vaste… Nu kaksi nedälie se Synnynmoan aigu on. Vot i loaittih net Synnyn piirait… Häin sit eihäi, häi jo sit enämbi ei kuulu Syndy. Syndy Vieristän huondeksel vie, šanotah, kuuluu… ijän mustan nece Sotun Man’a, pieni oli vie. Sit sanottih Vieristän huondeksel lattiel topat pyhkie da helmah kerätä, sit länget, uvehen länget peäh panna, sit kuuluu Syndy. Häi uvehen länget peäh pani, stolan oal meni, sinne uinoi. Tyttö, tyttö! Enne cuudittih äijy…
Ligaroadoloi Synnynmoan aigah ei pie roadoa. Kahtes nedälis… liigoa ei pie pestä, ei, nenii buukkuloi keitteä da…
Сюндю слушали, только не надо болтать, да нужна та, которая умеет обвести круг… Вместе как соберутся все девушки. И берут скатерть, которая на столе во время венчания, ею накрывают слушающих. Потом бабушка берет сковородник и обводит круг вокруг них, только чуть-чуть не доведет до конца. Тогда, что произойдет в том году, все услышат.
А наша мама пробовала «заставить собачку лаять»: куда, в какую сторону замуж выйдешь. Первый кусочек /мучного/ откусишь или последний, что ли, во время ужина, возьмешь его. Потом надо пойти под северный водосток, на левом каблуке повернуться и бросить /кусочек/ через левое плечо: «куда я попаду, где мой суженый, там пусть собачка залает». Маме залаяла из Репного, она была из Заячьей сельги взята…
…Перед Васильевым днем Сюндю на землю нисходит. Раньше делали пироги перед Васильевым днем… Две недели – это «время (земли) Сюндю». Вот и делали эти пироги Сюндю… А потом ведь его уже не слышно, Сюндю. Сюндю, говорят, еще утром в Крещенье слышен… Всю жизнь помню: Шоттуева Маня, маленькая еще была… Рассказывали: утром в Крещенье с пола мусор вымести, собрать в подол, а потом хомут, хомут жеребца на голову надеть – тогда Сюндю слышен. Она хомут жеребца на голову надела, под стол залезла, и уснула там. Девочка, девочка. Раньше много чудили!
Грязную работу во время земли Сюндю не надо делать. В течение двух недель стирать нельзя, белье не кипятят.
ФА. 3361/16. Зап. Иванова Л. И. в 1997 г. в с. Ведлозеро от Мининой К. Ф.
41
Rastavan da Vieristän välil on Synnyn aigu… Ven’äkse šanotah Sv’atki. Synnyn aigu se ennen vahnas, en tiije minä, mikse se muga šanotah: Syndyy kuuneltih da gadaitih da… Se moine aigu oli. I kaikis, sanottih, se on veärin aigu Rastavas da VasilTassah. VasilTu – to on 14. Vot se. A muga se vie ielleh menöy Vieristässäh. Vieristy 19… Talvel on Synnyn aigu, a kezäl on Veändöin aigu. Iivanan päiväs Pedrun päivässäh. Iivanan päivy on 7 ijul’a, a Pedrun päivy on 12 ijul’a. Ciistoit aijat, puhtahat aijat, kui šanotah. Kaco, hot nygöi. Synnyn aigah älägo villoa kartoa, soboa ei pidäs pestä (ennen sanottih: porosobii ei pestä). Enne häi porot pestih, ei muiloa olluh kylläl, poroo keitettih… Sanottih: porot gu soboa pezet, sit jyvih roih mustoa jyveä… Lambahii ei keritty. Suurii ligaroadoloi ei soas roadoa. Se on puhtas aigu…