Осылайша, адамдардың жүрегін ашып, оларды ақиқатқа шақырудың басты жолы – бұл жұмсақтық, мейірімділік және сабырлылық. Қаталдық пен қатаңдық арқылы ештеңеге қол жеткізе алмайсың. Сондықтан Пайғамбар, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген: «Қуант, қорқытпа; жеңілдет, ауырлатпа» (әл-Бухари, Муслим).
Адамдар табиғатынан қатігездік пен қатыгездіктен қашады, керісінше, олар нәзіктік пен мейірімге тартылады. Мұны Алла Тағала Пайғамбарына, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын. Құранда былай деп атап өткен: «…егер сен қатал әрі қатыгез болсаң, олар сенен қашып кетер еді».
Бұл сөздерді әрбір ақиқатқа шақырушы өзінің мәңгілік қағидасы ретінде есте сақтауы керек, өйткені ол адамдардың жүрегіне жол табуы үшін әрқашан жұмсақтық пен мейірімділік танытуы қажет, тіпті олар қатал, әділетсіз тирандар болса да. Мысалы, Алла Мусаның, оған Алланың сәлемі болсын, және оның бауыры Харунның, оған Алланың сәлемі болсын, перғауынға жұмсақ сөздермен жүгінуді бұйырған: «Екеуің перғауынға барыңдар, ол шектен шықты. Оған жұмсақ сөйлеңдер, мүмкін ол ойланып, Алладан қорқар» (Та Һа сүресі, 43—44 аяттар).
Осы діннің тағылымдары мейірімділікті ең үлкен игілік ретінде атайды және бұл қасиетке ие болғандар шын мәнінде мол игілікке ие екендігін көрсетеді. Ал бұл қасиеттен айырылғандар барлық игіліктен де мақұрым қалады. Бұл туралы Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсы, Жарир ибн Абдулладан, оған Алланың разылығы болсын, жеткізген хадисінде: «Кім мейірімділіктен айырылса, ол игіліктен де айырылған», – деген (Муслим).
Пайғамбарымыз Мұхаммедтің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, биік өсиеттерінде мейірімділік жеке адамдарға, отбасыларға және тұтас халықтарға шексіз игіліктер әкелетіні айтылған, егер ол олардың өмірінде басты рөл атқарса. Бұл туралы Айша анамыздан, оған Алла разы болсын, жеткен хадисте Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын: «О, Айша, мейірімділікті ұстан, Алла бір отбасына жақсылық тілесе, олардың жолын мейірімге бұрады», – деген.
Хадистің басқа бір нұсқасында Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген: «Егер Алла бір отбасына жақсылық қаласа, ол сол отбасындағы мүшелеріне мейірімділік пен қайырымдылыққа бет бұруды насихаттайды» (Ахмад).
Көпшілікке тозақ отынан қорғайтын, рухани тыныштық пен бақыт сыйлайтын мінез-құлықтың не екенін елестету мүмкін бе? Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деп айтқан: «Сіздерге тозаққа тыйым салынған адам туралы айтайын ба? Ол – достық, жұмсақтық, жеңіл мінезді адам» (Ат-Тирмизи).
Пайғамбардың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, насихаттары адамдарды көтермелеп, оларға мейірімділік қасиетін сіңіреді. Тіпті жануарды құрбан еткенде де, оған жақсы мәміле көрсету қажеттілігін атап өтеді. Бұл – таза жүректіліктің белгісі, ізгі жандардың жететін биік сатысы. Ол былай деді: «Алла барлық нәрсеге жетілдіруді әмір етті. Егер жануарды өлтірсеңіз, оны жақсы тәсілмен жанын алыңыз. Құрбандыққа шалсаңыз, оны да жақсы тәсілмен жасаңыз. Әрқайсыңыз пышағын дұрыс қайрап, жануарды азаптан құтқарсын» (Муслим).
Демек, бейнеу сөзсіз жануарға деген мейріділік таныту – адамның жұмсақ жүректілігінің және барлық тіршілік иесіне деген белгісі. Егер адам оларға осындай жақсы көзқарас танытса, онда ол өзге адамдарға да үлкен мейіріммен, жұмсақтықпен қарайтыны айқын. Исламның насихаттары мұсылмандарды тіпті жануарларға да мейрім көзімен көруге шақырып, сол арқылы гуманизм мен мейірімділік құндылықтарын дамытуға бағытталған.
Исламдағы сөздің қадірін білу