Исламдағы жауапкершілік ұғымы тек діни тұрғыда ғана шектелмейді. Ол қоғамның барлық саласында, экономикадан бастап рухани өмірге дейін кеңінен таралады. Әрбір мұсылман өз отбасын, жақын ортасын, қоғамның әл-ауқатын ойлап, игі істер жасауға, қайырымдылықпен айналысуға, білім алуға және өзін-өзі жетілдіруге міндетті.

Алланың қалауымен, мұсылман өз іс-әрекеттеріне жауапты екенін сезініп, әрбір жасаған әрекетінің ақыретте сауапқа немесе жазаға әкелетінін түсінеді. Сондықтан, мұсылман әрбір қадамын ойланып, жақсылыққа ұмтылып, өзін-өзі жақсартуға тырысады.

Қорытындылай келе, Ислам діні адамды тек діни міндеттермен шектемейді, ол қоғамның барлық саласында белсенді болуға шақырады. Бұл адамды өзіне, қоғамға және адамзатқа пайдалы азамат болуға ынталандырады. Әрбір мұсылман өз іс-әрекетінде тек Алланың разылығына жетуді мақсат етсе, оның өмірі әрі бақытты, әрі қоғам үшін пайдалы болады.

Ислам діні ер мен әйелдің қарым-қатынасына ерекше мән беріп, олардың бір-біріне деген жауапкершілігін айқындап көрсетеді. Ер азаматтың отбасы алдындағы міндеті мен жауапкершілігі терең философиялық мағынаға ие. Ол әйеліне қамқорлық жасап, оның жүрегіне тыныштық сыйлап, бағыт-бағдар беруі керек. Әйел болса, өз кезегінде, күйеуіне деген құрмет пен сүйіспеншілік арқылы отбасының үйлесімділігі мен бақытты болуын қамтамасыз етуге ұмтылады.

Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, әйел мен ердің бір-біріне деген қарым-қатынасын реттеуде ерекше даналық танытқан. Ол әйелдің күйеуінің рұқсатынсыз белгілі бір істерді атқара алмайтынын айтқан, алайда бұл ереже әйелдің еркіндігін шектеу мақсатында емес, отбасының тыныштығы мен үйлесімділігін сақтау үшін бекітілген. Әрбір қадам, әрбір іс-әрекет отбасы мүшелерінің өзара түсіністігі мен бірлігіне негізделуі тиіс.

Ер адамның әйеліне деген жауапкершілігі тек қана материалдық жағдайды қамтамасыз етумен шектелмейді. Ол әйелінің рухани дамуына, діни білімін арттыруға, имандылығын нығайтуға бар күшін салуы тиіс. Мұсылман ер адам өзінің жолдасын дұрыс бағыттап, оған нәзік түсініктеме беріп, құдай жолында дұрыс жолды көрсетуі керек. Бұл ердің нағыз ерлігі, оның рухани кемелденуінің белгісі. Исламдағы нағыз ерлік – бұл күш көрсету емес, керісінше, мейірімділік, сабырлылық және кеңпейілділік.

Өмірде ер адамның шынайы ерлігі мен күш-қуаты оның әйеліне деген құрметі мен махаббатынан көрінеді. Отбасында бейбітшілік пен сүйіспеншілік орнату, әйелінің жүрегіне тыныштық сыйлау, оны қолдау арқылы ер азамат отбасында бақыт пен үйлесімділікке жол ашады. Мұндай үйлесімділік – қоғамның негізі, әрбір шаңырақтың тірегі, адамгершіліктің ең асыл белгісі.

Сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммедтің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, өмірі – адамзаттың жанына үміт пен шабыт сыйлаған, жүректерін нұрландырған қасиетті жол. Оның әрбір сөзі, әрбір ісі – адамға бағыт-бағдар, өмірге мән беріп, рухани кемелділікке ұмтылуға шақырады. Оның әйелдерге қатысты айтқан хадистері тек жанашырлық пен мейірімнің белгісі ғана емес, сонымен қатар отбасының берекесі мен тыныштығын сақтау үшін керекті адами қасиеттерді насихаттайды. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген: «Әйелдердің ең жақсысы – сымбатты, көп балалы және қалыңмалды көп талап етпейтіндер». Бұл сөздер әйелдің сыртқы сұлулығынан бөлек, оның ішкі жан дүниесінің байлығы мен отбасы алдындағы жауапкершілігін ардақтауға шақырады.

Сахабалардың ішіндегі ең ұлы тұлғалардың бірі, Омар, Алла оған разы болсын, өз сөздерінде әйелдердің зиянынан сақтануды және таңдауда абай болуды өсиет еткен еді: «Алладан әйелдердің зиянынан сақтануды тілеңдер және оларды таңдауда абай болыңдар». Бұл сөздер ер азаматтың отбасы құрудағы жауапкершілігін, оның тек сыртқы көрінісіне емес, әйелдің рухани әлеміне де мән беруін талап етеді.