–Esing joyidami?! Sen jo‘nading ham deylik, ketishing bilan yo‘lga tushishimiz haqida buyruq kelsa-chi, unda qanday qiyin ahvolga tushib qolishingni bilasanmi?

–Bilaman, dezirtirlik hisoblanadi. Lekin ilojim yo‘q, bormasam bo‘lmaydi. Xudo haqqi, yordam ber, Ilya, -dedi ko‘zlari iltijoli boqib.

Valeriy bilan sirdosh edik. U ko‘nglidagini ochiqchasiga gapiradigan,

so‘zamolligi bilan ajralib turadigan, hech narsadan hayiqmaydigan, chapdast yigit edi. O‘zidan yosh jihatdan anchagina katta bo‘lgan Valentina bilan munosabatlarini ko‘p bora so‘zlab bergan, uning xatlarini-da tortinmasdan o‘qib bergandi. Kobulga yo‘li tushdimi, ilojini topib u bilan ko‘rishib ketardi. Ularning bu munosabatlari, sevgi yosh tanlamasligiga yorqin misol edi.

“Har qanday holatda ham u hozir uning yoniga jo‘navoradi. U yoqqa ketib kolonnadan qolib ketsa-chi?”-o‘ylay boshladim. Uning iltijoli ko‘zlariga boqdim. “Yo‘q, yordam bermasam bo‘lmaydi”.

–Yaxshi, Valera, bunday qilamiz.

U xursand bo‘lib menga yanada yaqinroq surilib o‘tirdi.

–Senga kichik ratsiyamni beraman, kattasi bu yerda qoladi. Lekin men uxlamoqchiman, sen uchun navbatchilik qilish niyatim yo‘q . Senga, sen qaytib kelguningcha aloqada bo‘lib turishi kerak bo‘lgan, ratsiyani tushunadigan biror askar kerak bo‘ladi.

Aytar so‘zlarim tugamasdan, “Men hozir”, -degancha sakrab turib chiqib ketgan Valeriy, zum o‘tmay, kim nima ish buyursa, og‘rinmay bajarib yuradigan, bo‘shang yosh askar Petrovni boshlab keldi.

“Boshqa odam qurib qolganmidi?” degan ma’noda tikilganimda, u yelka qisib qo‘ya qoldi.

Men ikkala ratsiyani ham bitta to‘lqinga sozlab, kichigini Valeriyning qo‘liga topshirgancha, unga tushuntira boshladim:

–Sen “Turist”, Petrov esa “Gid”. Tag‘in aloqada ismi-sharifingizni aytib yurmang. Yo‘lga tushishimiz aniq bo‘lgach aloqada faqat “Turist, orqaga qayt”degan so‘zlarni aytasan, tushundingmi, Petrov?

U boshini qimirlatgan ko‘yi, tushunganligini bildirdi.

–Shundan keyin, Valera, seni bir soat vaqting bo‘ladi.

–Tushundim, Ilya, senga rahmat, unutmayman, -deb ratsiyani qo‘yniga yashirganicha, shoshilib chiqib ketdi.

Petrovga yana bir marta uning “vazifasi” naqadar mas’uliyatli ekanligini tushuntirib, ratsiyadan foydalanish qoidalarini uqtirib, rosa qulog‘iga quyganimdan so‘nggina, unga “post ”ni topshirib, uxlashga yotdim…

Saharda uyg‘onib tashqariga chiqiboq, palatkamiz yonida terlab-pishib, changga botganicha o‘ra qaziyotgan Petrovga ko‘zim tushdi. O‘ra bir odam bo‘yi chuqurligida qazilgan bo‘lsa ham, u hansiragancha tuproqni boshi uzra uloqtirib, tinimsiz ishlardi.

“Hay-hay”lab to‘xtatib uni tergay boshladim.

–Senga nima bo‘ldi, esingni yedingmi? Bu o‘ra senga nega kerak? Kim buyurdi senga?

U savollarimga javob berib ulgurmasdan qo‘shni palatkadan yugurganicha Valeriy chiqib keldi.

–Qo‘yaver, kovlayversin. U bunga xizmat qilib erishdi. Meni ustimdan kulmoqchi bo‘lib, aldaganni jazosi – shu.

Nima voqea bo‘lganini sal-pal tushunganday bo‘ldim-u, lekin surishtirib o‘tirishga vaqt yo‘q. Chunki bu gaplar komandirning qulog‘iga yetsa bormi, men ham baloga qolishim aniq.

–Petrov, qo‘lingni ber, -deya uni chuqurdan chiqarib oldim va qo‘shimcha qildim:

–Tezda ko‘mib tashla o‘rani.

U ikkilanganicha, qo‘rqa-pisa, bir menga, bir Valeriyga qarab-qarab o‘rani ko‘ma boshladi.

–Meni qiyin ahvolga tushirib qo‘yishing mumkin edi, Valera, ha aytgancha, qani apparatlar?

Ratsiyalarni keltirib bergach, savolomuz nigohimdan ko‘zini olib qochgancha tushuntira boshladi:

–Ilya, bilasan, Valentinani sevaman. Uyga qaytgach albatta unga uylanaman. Bormasam bo‘lmasdi.