Сиэллээх биэ үөртэн дьалты баран, бөлкөй үөт аттыгар дулҕа ото быкпыт сымнаҕас сири булан, ыарыытыттан тыбыыра-тыбыыра, талыыта киирэн, илин атахтарын туйаҕынан халыҥ хаары хаһыйбахтаабыта. Сүрэҕин анныгар амырыын кыһыҥҥы тымныыларга тоҥорбокко, бүөбэйдээн илдьэ сылдьыбыт оҕотун туйахчааннара сытыытык тобулута анньыалаабыттара. Оо, бу атааннаах-мөҥүөннээх Орто туруу бараан дойдуга саҥа олох, кып-кыракый кулун, хаалыын баҕастыын оройунан, анаан тэпсиллибит хаар олбоххо икки илин атахтарын туйахчааннарынан аллара ньылбырыс гыммыта. Хаарга түһээт, кулунчук Орто дойду чэлгиэн салгынын кыракый, оҥоспут таныыларын тардырҕатан, тыын былдьаһан мөхсүбүтэ. Оо, сааскы ылааҥы күн чэбдик салгынын кыракый таныычааннарынан иҥсэлээхтик агдакатын толору тыынан, мэйиитэ эргийэн ылбыта. Биэбэйдэммит сарыы хаатын саҥа муостуйа кытаатан эрэр дьэҥкир туйахтарынан хайыта тэбиэлээбитэ. Биэ барахсан эргиллэн, кыракый бэйэтигэр барсыбат олуона уһун атахтарынан тэбиэлэнэ, үнүөхтүү сытар оҕотун инчэҕэй тириититтэн хаатын, хатыылаах тылынан иҥэрсийэ-иҥэрсийэ салаамахтаан, муннутун-хараҕын ыраастыыр аатыгар түспүтэ.
Сүүһүн ортотугар туоһахталаах тураҕас кулунчук: «Бэйи бу, ханна-ханна кэллим?» – диэбиттии, төбөтүн уҥа-хаҥас көнтөрүктүк илгистээмэхтээн ылаттаабыта. Тымныы хаарга ийэтэ туйаҕынан хаһан, тэпсэн бэлэмнээбит дулҕа баһа оттоох олбоххо, инчэҕэй тириититтэн күн уотугар паар тахсан бурҕачыйара. Айылҕата үтэйэн үнүөхтээн тура сатаата да, мэйиитэ эргийэн, тас иэнинэн барыталаата. Онуоха ийэтэ, сылаас хоҥоруутунан кэнниттэн бигии өйөөн, турарга көмөлөстө. Бастаан утаа икки кэнники атахтарын аччаччы быраҕан, кэннин өндөттө. Кыракый кутуругун уҥа-хаҥас куйбаҥнатаат, утуруктаан «пуус» гыннарда. Онтон инники атахтарын тобуктарын көннөртөлөөн, сөһүргэстээн ыла-ыла байааттаҥнаан, түөрт түөрэм туйахчааннарыгар, охтубатарбын ханнык диэбиттии, киэҥник тирэнэн туран кэлбитэ. Арай иһиттэҕинэ, сылаас тыын муннугар, кулгааҕар биллитэлээн ааспыта. Биэ дьолломмут хараҕынан, иҥэрсийэ-иҥэрсийэ, оҕотун көрөн ылбыта. Муннутун, сүүһүн ортотугар баар ый курдук үрүҥ туоһахтатын хатыылаах тылынан оргууй салаамахтаталаан ыларыттан, сүһүөҕүн сүтэрэн, түөрт титирик курдук атахтарын түөрт аҥыы быраҕаттаан, охто сыһа-сыһа ийэтин сылааһыгар үнүөхтээбитэ.
Сүүһүн ортотугар ый курдук туоһахталаах тураҕас Дьөһөгөй оҕото, агдакатын иһигэр сааскы дьыбардаах салгыны таныытынан толору тыынаат, айаҕын иһинээҕи чалахайы тоҕо тибиирэн, сип-синньигэстик, мип-минньигэстик кистээн дьырылаппыта. Оо, бу Орто туруу бараан дойдуга, сааскы күндүл күөх лиҥкир халлаан анныгар, туналыйар маҥан алаас хаардаах киэҥ киэлитигэр өссө биир олох кэллэҕэ. Кэллэҕэ…
«Коммуна суола» холкуос сылгыһыта Лэгиэн, бу эргин атыыра Харачаас үөрүн, Сиэллээх биэтэ хоруотаабытын көрө-истэ, чороччу улаатан эрэр уолун Лэкиэһи атыгар мэҥэстэн, үөрдэрэ турар алааһыгар аттаммыттара. Алаас куулатыгар кэлэн, Лэкиэһи атыттан түһэрэн баран, уолугар куобахха анаан охсубут быһыттарын көрөрүгэр сорудахтаабыта. Бэйэтэ көҕөччөр аллаах соноҕоһун дьарыйан, сыыры таҥнары бурҕачытан түспүтэ. Сиэллээх биэ үөргэ көстүбэтин ыраахтан бэлиэтии көрөн, ол-бу диэки олоототолоот, тоҥ хаары кэстэрэн алаас илин баһын диэки көрдүү, сиэллэрэ турбута.