Кез келген энергетикалық сусынның құрамында кездесетін негізгі компоненті әдетте таурин мен кофеин болады. Ал, олардың көп бөлігі сахароза немесе глюкозадан тұрады. Таурин жүрек бұлшықетінің әрекетіне әсер етсе, глюкоза мен сахарозаның көп мөлшері қант диабетінің, асқазан-ішек жолдары ауруларының даму қаупін арттырады [2].

Қазіргі таңда энергетикалық сусындардың еркін сатылуына байланысты мектеп жасындағы жасөспірімдер көптеп тұтынатыны байқалады, яғни 11—15 жас арасындағы жасөспірімдердің 40%-дан астамы энергетикалық сусындарды күнделікті тұтынады. Бұл дегеніміз бұғанасы қатпаған жасөспірімдердің денсаулығына орасан зиян келіп жатыр.

Энергетикалық сусындарды аяғы ауыр әйелдерге, балаларға, жасөспірімдерге, жүрек-қан тамырлары ауруымен ауыратын адамдарға мүлдем пайдалануға болмайды. Сонымен қатар энергетикалық сусындар адамға күш-қуат береді деп ойлау да қате ұғым. Былайша айтқанда, сусын ағзаға сырттан күш-қуат әкеліп құймайды, адамның денесіндегі барын ұқсатады. Ол керісінше адамды шаршағанын өзі сезбейтін күйге ұшыратады. Нәтижесінде адам ағзасы шамадан тыс энергия жұмсап, ағзасына үлкен зақым келтіреді. Алдамшы сергектік сыйлайтын сусынның әсері шамен 2—3 сағаттан соң қайтып, адам ағзасы қатты шаршаңқы күйге ұшырайды.

Сонымен энергетикалық сусындар тұтынушылардың денсаулығына қауіп төндіреді деген қорытынды жасауға болады. Сусындардың бұл санаты жасөспірімдер үшін тартымды болып көрінуі мүмкін, бұл уақыттың жетіспеушілігімен, энергияны тез, қарапайым жолмен толтыруға деген ұмтылыспен байланысты. Алайда, жасөспірім жастардың көпшілігі энергетикалық сусындарды тұтынудың жағымсыз салдарын және мұндай сусындарды үнемі тұтыну кезінде болатын зиянның ауқымын толық түсінбеуі мүмкін.

Энергияның жетіспеушілігін шешу үшін жасөспірімдер қалыпты жұмыс және демалыс режимін, ұйқы режимін, сондай-ақ тамақтану режимін сақтау керек. Еңбек және демалыс режимі адамның жұмысына үлкен әсер етеді. Еңбек және демалыс режимі дененің жеке ерекшеліктерін, әлеуметтік факторларды ескеруі оның жұмысын жеңілдетуге мүмкіндік береді [3].

Ұйқы-бұл психикалық және физикалық стрессті жеңілдетуге мүмкіндік беретін күнделікті демалудың міндетті және толық түрі. Ұйқы кезінде дененің өмірлік белсенділігі өзгереді, қалпына келтіру процестері белсендіріледі, энергия шығыны азаяды, шамадан тыс жұмыс жойылады және жүйке жасушаларының сарқылуына жол берілмейді. Жасөспірімдер үшін 7—9 сағатқа созылатын ұйқы оңтайлы деп саналады, ал ең физиологиялық кезең- 23:00-ден 7-8-ге дейінгі кезең. Егер жасөспірім жүйелі түрде ұйқысыз болса, оның ақыл-ой қабілеті 7—15% – ға төмендейді. Сондай-ақ, толық ұйқыны қамтамасыз ететін бірқатар жағдайларды сақтау қажет: тыныштық, терезелердің қараңғылануы, таза ауа қажет [4].

Тамақтану режимі – энергияның жетіспеушілігімен байланысты мәселе-лерді шешуге мүмкіндік беретін салауатты өмір салтының тағы бір құрамдас бөлігі; уақыт өте келе тамақтанудың ұтымды бөлінуін білдіреді (әр түрлі уақыт кезеңдері қарастырылады). Рационалды тамақтануды адамның жынысын, жасын, жұмыс сипатын және басқа факторларды ескеретін физиологиялық тұрғыдан толық тамақтану жиынтығы деп атауға болады. Ақуыздар, майлар мен көмірсулардың арақатынасы сақталуы керек: ақуыз – май – көмірсулардың арақатынасы тұтынылатын тағамның тәуліктік мөлшерінің 15% – 30% – 55% (тиісінше) құрауы керек. Бұл ретте ұлдар үшін орташа тәуліктік энергия шығыны 2700 ккал, қыздар үшін – 2400 ккал екенін есте ұстаған жөн [4].

Осылайша, салауатты өмір салтының (СӨС) жоғарыда аталған барлық аспектілерін сақтай отырып, энергия тапшылығы мәселесін шешуге болады. СӨС-ның басқа компоненттері бар, бірақ олар жасөспірімдердің энергиясының болуына, оның жаңаруына аз әсер етеді. Энергетикалық сусындардың орнына, дұрыс тамақтану, еңбек, демалыс және ұйқы режимін сақтау, жүрек-қан тамырлары мен жүйке жүйесіне теріс әсер етпестен жасөспірімнің денсаулығын арттыруға мүмкіндік береді. Осы ұсыныстарды ұстану арқылы кез келген жасөспірім денсаулығын сақтай алады, бұл өте маңызды, өйткені «денсаулық» негізгі құндылықтардың бірі болып табылады.