– Мин эйигин ханна эрэ көрбүт курдукпун. Түүнү супту таайа сатаан. Баҕар, урут көрсүбүппүт буолуо. Тоҕо эрэ чуо бүгүн эйигин өссө көрсүөхпүн баҕарбытым. Ол иһин кэллэҕим.

Наака… кини эмиэ билиэхчэ билбэт. Олох уһун. Баҕар, хайа эрэ хампаанньаҕа алтыһан ааспыттара буолаарай? Хампаанньа эрэ элбэх этэ. Ама да билигин саппаҕырбытын иһин, син мээнэ кыыспын дэнэрэ. Ханна? Хаһан? Моруос сирэйин сыныйан одууласта. Быһа баллайбытын, хараҕа кытарбытын, тараҕайдыҥытын аахсыбатахха…

Киһитин кытары кэпсэтэр, оттон өйүн иһигэр ырытыы бөҕөтө.

– Поиск! – программа холбонно.

1987 сылтан саҕалаан буолбуту барытын ырыта охсор хайаан кыаллыай. Хараҕа! Бэйэтэ баараҕадыйыан, дьүһүн кубулуйуон сөп. Оттон харах уларыйбат. Дьээбэ-хообо хаата быһыылаах. Үөҥҥэ тиллиэх көрүҥнээх. Дьахтар улам тиллэн, устунан умсугуйан барыах курдук. Түүн олох таптаан кэбиспит курдук санаммыта. Онто суураллан истэҕинэ түбэһэ кэлэн, иккиһин иитиллэн бараары гынна. Киһи диэн уустук айыы, тугу-тугу туойан туруо биллибэт. Оттон эҥин туруктан таптал диэн саамай өйдөммөттөрө. Кыраттан да саҕыллан тахсыан сөп.

– Обнаружено подозрительное оживление! – мэйиитин түгэҕиттэн бэлиэ кэллэ.

«Поиск руткитов» аптамаатынан холбонон хааллаҕа. Туох эрэ дьикти «вирус» иһигэр өтөн киирэ сатаабытын туттаҕа. Сааһын сиппит дьахтар сэрэх бөҕөтө буоллаҕа. Эр киһини барытын өстөөҕүн курдук көрөр сааһа. Кэһэйбитэ бэрт, кэлэйбитэ да бэрт. Бу ньылбыҥнаабыт киһи да туох эрэ хос соруктааҕын курдары таайдаҕа диэтэҕиҥ. Өссө үчүгэй дии. Бириистээх таайбараҥы таайар кэриэтэ.

– Хайа?

Ити киһи кини кимин, ааспыт хайа хаттыҕаһыттан кэлбитин билэ-билэ үөннүрэр быһыылаах. Иккиэн таайа оонньуо этилэр буоллаҕа.

– Онон? – дьахтар хардары ыйытар.

Бириистээх оонньуу киһибитин түргэнник тилиннэрдэ. Били түүҥҥүтүттэн быдан атын дьахтар өрө көрөн турар эбит.

– Ханна эмит барабыт? – сырдык харах күлэр курдук.

– Бардахха да син.

Киһитэ чиччигинии түстэ. Туох айылаах үөрдэҕэй, туох бэйэлээх ойоҕос интэриэһэ милииссийэни минньигэс тыллаатаҕай?

Түүҥҥү нуһараҥы саҕаламмыт сарсыарда иэдэттэ. Анна Афанасьевна хараҕын тыыра көрөөт тыллырҕаабытынан, киһитин кыынньаабытынан барда. Тоҕотун бэйэтэ да билбэт. Үс аҥыы уобарас түмүллүбүтэ умнулунна, биирэ да хаалбат ини. Хайдах эрэ мэһэйдэтэр курдук. Бу иннинэ эмиэ үүрэн турардаах. Кыраттан сылтаан кыыһырсыбыттара. Улаханы дьиэлээх дьахтар буолан киһитин кыйдаабыта. Арба, онто ханна хонуктаан сылдьыбыта буолла? Чөҥөчөктөрүн хаардаталаабыта дуу? Оонньуур оҥостобун диэн олоҕун алдьатыыһы. Урут өһүргэһэ дьикти этэ, билигин ити ньылаҥнаабытын иһин. Иккиһин алдьаммыт иһити силимнээн да туһа суох. Уонна өйүүн Саҥа дьыл дии. Хаарыан доҕорун бу бырааһынньык саҕана уулуссаны кэмнэттэҕинэ аньыыта да бэрт ини. Хайа эрэ дьахтар куйуурдаан ылбыта эрэ баар буолуо. Кэбиис, бу эр киһи былдьаһыгар бүтүн киһинэн тамнааттаныллыбат. Өссө бэлэм эллэммит, тупсарыллыбыт, туттарга сөрү-сөп буолбут киһинэн буола-буола. Дьылҕата соруйан оҥорон, киниэхэ анаан суол аһан биэрбитин толору туһаныахха наада. Эбэтэр кинилэр алҕаска көрсөн алдьаннахтара дуу?

Кинини түүн аҕалбыттара. Өрө мөхсөн, үрүт-үөһэ үөхсэн дьикти этэ. Уочараттаах итириги сурукка киллэриэхтээҕэ.

– Аатыҥ?

Киһи тута үөхсүбэт буолан хаалбыта.

– Аатыҥ диибин! – диэн бардьыгынаабытынан көрө биэрбитэ.

– Болуодьа диэммин, – киһи кинини көрөн ахан турар эбит.

Дьахтары көрөөт тута өйдөммүтэ дуу – сөҕөн, арыгы сыта да кэлбэт.

– Эн?! – соһуччута бэрт ээ.

Кэм-кэрдии массыыната холбонон ыллаҕа дуу, номох буолбут Болуодьата илэ бэйэтинэн турар эбит.

Иккиэн тылларыттан матан чочумча тураллар. Хатан хаалбыт хартыынаҕа дылы төһө өр туруохтара эбитэ буолла: