Сюн-цзы, «Сюн-цзы» трактаты, «И бин» бөлүмү («Аскердик иштер боюнча баяндамалар»), Согушуп жаткан мамлекеттердин доору

КОММЕНТАРИЙ

«Сюнь-цзы» трактатынын «Аскердик иштер боюнча баяндамалар» бөлүмү аскердик иштердин аспектилерин жана Сюнь-цзынын аскер илими жөнүндөгү идеяларын чагылдырат.

Сюнь Цзунун пикири боюнча, согушта оң натыйжага жетүү үчүн «эл менен биримдикти» (элдин жана өзүнүн жолдоочуларынын биримдигин камсыз кылуу), ошондой эле «элди өз тарабына тартуу жөндөмдүүлүгүн» (б.а. массанын колдоосуна ээ болуу жөндөмдүүлүгүн) камсыз кылуу зарыл. Эссенин текстинде бул принцип мындайча айтылат: «Мага белгилүү болгон байыркы ыкма боюнча, ар кандай согушта негизги нерсе эл менен биримдикте болот. ……Демек, адамдарды өз тарабына тартуу жөндөмү – бул согушту жакшы жүргүзүү. Ошондуктан, согушту ийгиликтүү жүргүзүү үчүн, элди өз тарабыңа билгичтик менен тартуу керек, ушунун өзү жетиштүү». «Элди өз тарабына тарта билүү» өз кезегинде «ырым-жырымды, намыс парзды сактоону, татыктуу жигиттерди жакындатууну, элдин камын көрүүнү, жарлыктарга ишенимди камсыз кылууну, элдин ынтымагына жетишүүнү, намыскөйлүктү, татыктуу сыйлык берүүнү, жазадан коркууну талап кылат». Ошондой эле жакшы жасалган жана колдонууга оңой механизмдер, жабдуулар, курал-жарактар жана зооттор менен камсыз кылуу, аскердик күчтү сарамжалдуу пайдалануу, командалык биримдикти орнотуу ж.б.у.с.

Сюнь-цзы: «Элдин биримдиги болгондо мамлекет бекем болот. Элдин ынтымагы жок болгондо мамлекет алсыз болуп калат». Билдирүүнүн мааниси – элдин тилеги, аракети бириккенде мамлекет бекемделет. Элдин тилеги, аракети экиге бөлүнгөндө мамлекет алсырайт. Сюнь-цзы биздин заманга чейин эле массанын ролунун маанилүүлүгүн түшүнгөндүгүн көрүү оңой.

Жамгыр учурунда үйдүн чатырынан агып жаткандыгын билүү үчүн үйдүн чатырынын астында болуу керек. Мамлекеттик бийликтин кемчиликтерин билүү үчүн айыл талаасында элдин арасында болуш керек.

Цитата «Партия менен элдин биримдигинин саясаты жаатындагы практикалык тарбия иштери боюнча корутунду заседаниеде сүйлөгөн сөзүндө» жана башка бир катар эмгектерде келтирилген.

ТҮШҮНДҮРМӨ

Партия менен элдин биримдигинин саясаты жаатындагы практикалык тарбия иштеринин жыйынтыгын чыгарып жатып, Си Цзиньпин практикадан мисалдар менен бекемделген бир катар жаңы идеяларды айтты. Эң маанилүү аспектилерди бөлүп көрсөтүү, милдеттерге көңүл буруу, лидерлик ролду аткаруу, массаны жетектөө зарыл. Терең билим аркылуу иш-аракеттердин сапатын жогорулатуу жана практикалык иш-аракеттер аркылуу билимди тереңдетүү, «тартиптин катаалдыгы» түшүнүгүнүн артыкчылыктуулугун ырастоо, катаалдуулукту жана чынчылдыкты көрсөтүү, бардык деңгээлде катуу тартипти камсыз кылуу, жогору менен ылдыйдын өз ара аракеттенүүнү кеңейтүү, эл массасына ишенип, элге кенен эшик ачуу керек. «Жамгыр учурунда үйдүн чатырынан суу агып жатканын билүү үчүн үйдүн чатырынын астында болуу керек. Мамлекеттик бийликтин кемчиликтерин билүү үчүн айыл талаасында элдин арасында болуш керек». Классикалык сюжеттен алынган бул цитата «Эл массасына ишенип, элге эшиктер кенен ачылсын» деген принципти баса белгилеп, карапайым элдин жашоого ыраазы болушун баалуулуктун багыты катары ырастоо максатында берилген, бул система жана баалоонун фундаменталдуу критерийи партиянын мүчөлөрүнүн ишинде жетекчилик кылууга тийиш. Элдин пикири партиялык жана мамлекеттик иштин бардык формаларынын мыкты өлчөмү болуп кызмат кылат.

Катарларында 9 миллионго жакын адамдан турган Улуу партия тоолорду жылдырууга жөндөмдүү алп күчкө ээ. Масса – алпты кармап турган жер. Эгерде партиялык катуу дисциплина дайыма «партиянын мүчөлөрүнүн күч-кубатын сыноо» болсо, анда масса экзаменчи болуп саналат, тапшырмаларды түзөт, экзаменде тартипти сактайт, бааларды коет. Кандай гана иште болбосун эл үчүн эшигин кенен ачып, массага таянуу менен аракеттенүү, партия менен мамлекеттин ишин текшерип, баалоо үчүн элге мүмкүнчүлүк берүү керек. Мына ушундай шарттарда гана эмгек өндүрүмдүүлүгүн, мазмундуулугун, тууралыгын камсыз кылып, элдин турмушун кубанычка толтурууга болот.