– Қарғыс атқыр! Оны тағыда көзден таса қылып алдық, мыналар әбден шөлдеген, бәрібір біз оған мына жылқылармен жетуіміз екі талай, – деп Дат шабысын бәсеңдетті.

Сарбаздар тоқтап, артқа бұрылды, бірер сәттен кейін жылқыларды суарып келген сарбаздардың тобымен кезігіп, Дат бір сарбаздың жылқысын алды.


***

Батыра алты сағат бойы тоқтаусыз жорғақтады, осы уақыт бойы ол артына жалтақтай қайта-қайта қарап, қуғыншылардың жоқтығына көз жеткізіп отырды, олардың қалып кеткенін түсініп, оның көңілі орнына түсті, алайда Батыра олардың оңайлыққа қалмайтынын түсінді. Оның үрейі басылып, сабасына түскенімен, ол өзін мазасыз сезінді. Батыра Батыс орманға жақындай түсті, жылқыны ұзақ әрі тоқтаусыз қозғалыстан кейін демалысқа зәру болды. Ол тоқтап, оны тынықтырды, осы сәтті пайдалана өзі де демалды. Оны енді орманнан тек бір күндік жол бөлді деуге болады.

Күн тас төбеден ауып, сағат түскі екілер шамасы еді, айналада еш өзгеріс жоқ – жазық дала және алып орманның жақындағаны болмаса. Аспан ашық, бірде-бір бұлт жоқ, бір сағат созылған демалыстан кейін ол қайта жолды жалғастырды.

– Аз қалды, тұлпарым, аз қалды, шыда, досым! – деп Батыра жылқының мойнынан сипап, барынша жылдамдықты бірқалыпты ұстауға тырысты.

Осылай ол тағы бес сағат тоқтаусыз жол жүрді. Күн ұясына беттей, айнала қараңғылата бастады. Батыра ұзақ жолдан шаршап, денесінің ауырсынғаны сонша, ол өзін құдды он шақты адамның тепкісінде қалғандай сезінді, қарны ашып, ойланудың өзі оны шаршатты.

Күн бата айнала салқындап, шегірткелердің шырылы естілді. Жылқы қатты шаршағаннан жатып қалды. Батыра артынан ілескен қауіпті ойлап, қанша шаршаса да ұйықтай алған жоқ.

– Олардың келе жатқаны анық, мені қолға түсірмей, олар тынышталмас, мені мұнда отырған әр сәтім олар үшін үлкен мүмкіндік, сондықтан жолды жалғастыруым керек, не болса да берілмеу керек, – деп мұрнының астынан сөйлей, орнынан қинала тұра, қайта жолды жалғастыруға жиналды, сәбиді оятып алмас үшін ол барынша абайлап кеудесіне байлады, сәби бірнеше рет селк етіп, көзін жартылай ашты да, қайта жұмды. Ол заттарын алып, жылқының жанына барды: – Шө-шө, жануар, кәне орныңнан тұр, – деп оны ноқтасынан тартты, алайда шаршаған жануардың орнынан тұрғысы жоқ, әрең денесін көтеріп, аяқтарына тұрды.

Батыра заттарын қайта оның үстіне жайғарып, түнделетіп орманға жол тартты.

Дат Батыраның түнделетіп болсын жолды жалғастыратынын сезгендей, жылқыларын суарып кішкене тынықтырып алған соң, жолды жалғастырды, жолда тек бірнеше қысқа аялдамалар жасады. Олар оның ізінен тоқтаусыз ілесіп, енді міне, Дат пен сарбаздарын Батырадан небәрі жеті шақырым ғана бөлді.

Батыра орманға таяу қалды, енді алып ағаш пен оның айналасындағы орман да көзге көріне бастады. Алайда барған сайын мінген жылқысының басы салбырып, шатқалақтай бастады, сосын кішкене жүргеннен кейін ол мүлде тоқтады, Батыра оның құлайтынын түсінді ме, бірден үстінен секіріп түсті, осы сәтте ол аңдаусызда суға толы торсығын түсіріп алды.

Батыра жылқыдан түсе, шаршаған жануар артынша жерге сұлаип құлады, баланы одан ары қойып, жылқының ноқтасынан ұстап ары-бері жұлқып, оны тұрғызбаққа тырысты. Батыра оның тұрмайтынын білді, бірақ не үшін тырысып жатқанын өзі де түсінген жоқ, ол екі күн аштықтан ойын жинақтап, дұрыс ойлана да алмады.

Пайдасыз іс екенін түсінгеннен кейін, атты тастай, үстіндегі қапшықтарды алып иығына асына, баланы қайта кеудесіне байлап, орманға қарай асықты. Артына қайта-қайта қарады – ешкім байқалған жоқ. Бірақ көп ұзамай, оның тастап кеткен – әлі құрыған жылқысымен қоса аңдаусызда түсіріп алған торсығын Дат тауып алды.