Əmoni ruje, bəştı ğıbon, nomoji bə dast dəmənə. Bə rıxəton, səjdon rışxənd məkə – ım nə bə dini dəbame, nəən bə dınyo.

Səçam, əyən bızın ki, rujə sorədə i kərə bıedə, əve rujə moədə bə hələ bıey kamiku noinsofəti əbiy. Ağılmandə odəmon jıqo çiy bə ıştə rəvo nibəzınen – tınən məzın.

Vinde ki, penc kəs əhli-xıbirə rujə qətedə, tınən bəvon diyəkə, ıştə rujə bıqət. Əvon ıştə rujə okardeədə, tınən ıştə iftori bıkə. Bə nodonon qəpon fik mədə, bıfam ki, Xıdo bə ıştı vəşi bıey, ya luzi si bıey əjoş ni.

Rujədə Xıdo bə ıştı təniyən, bə ıştı sərvətiyən mıhi jəydə, əvoni, çoknə bəvoten, bə xısusi nəzorət peqətedə. Yəni ıştı dast-po, çəş, zıvon, quş, ləvəən fisq-fucuriku, noloyığə koonku, bədə əməlonku bəpe duəro bıbu.

Çımı balə, çe rujə ən vacibə məğsəd əve ki, bini çoştə ruzi hardedəniş ha, əy bıdə bə əjo bıəkəson. Bəvədə ıştə zəhməti bəhrə bəvindeş. Yəne, çı zəhməti foydə sof əve ki, çəy xəyr bə əjo bıəkəsi bırəsı.

Səçam, çoçəş bıbi ki, bə həmə kəsi aid bıə ın se qılə itaəti bə sə vardeyro qıyəjənəti nıkəy. Çun boçi, hiç səbəb nibəzıne bıey ki, əvoni bə vırə nırosıniy.

Əncəx bə ərbobon aid bıə mandə dıqlə itaəti kardeyro bəzıne bıey ki, uzurinə səbəb bıeədə hakanə kıvoləti bıkəy.

Çımi barədə vey qəpon jəy bəbıe, əncəx mı çiç lozimbe, əvonım vote.

Çominə fəsl

Fırsət bıeədə itaəti ziyod kardey həxədə

Çımı balə, bızın ki, Xıdo bə ıştə ərbobə iyən qıləvıjınə bandon qıy dı qılə co vəzifəşən noə, ım iborəte bə Hoc şeyku iyən zəkot doeyku. Im vəzifə bə kosibə bandon aid ni. Məqər vindedəniş ki, ın dınyoədəən çe şahi kuşki bəon əncəx bə ərbobon dim oj bıedən?

Hoc bəvədə bə bandə qıy omedə ki, çəy bı səfər beşeyro dastədəş imkon bıbu. Kosibon bə səfər beşey xətoş heste.

İmkon bıə vırədə, bə səfər benışoş, bəvədə çe dınyo kefiku, ləzzətiku kənoədə bəmandeş. Çun boçi, dınyo təm-ləzzət bəvədəye ki, ıştə nıvində çiyon bıvindiy, nıhardə təamon bəhəy, nadirə çiyon bıhıriy. Bə səfər beşə xonəxoon veyəzın, təcrubəyn, ağılmand iyən hərəbaxt votedən. Çun boçi, əvon ıştə nıvində çiyon vindedən, ıştə nıməsə sıxanon məsedən.

Əve votəşone ki:

Beyt
Dınyo vində ə ağılmandon,
İ qəte nibəbe de məvindəkon

Voteyım əve, bə ərbobon qıy bə səfər beşey bə səbəb omə ki, əvon çe Xıdo doə neməton ğədi bızının, Çəy əmri bə vırə bırosnın, bışun çe Xıdo kə ziyorət bıkən. Xıdo ımış beçizonku, kosibonku piyedəni. Mınən çımi barədə dı qılə beytım votə:

Yo mıni vanq nıdoə, vırə nıdoə əyvonədə,
"Kosibiş tı, məvo!» – rısvo bəka har yonədə.
Bəyku çı qıno vindəş, Xıdovandi aləmən,
Bəştə kə vanq doydəni inson kosib beyədə.

Ə koy ki, bəpe ərbob bıkə, əy kosibən kardəbu – ım oxşəş bədoe bə noxəşə xonəxo ki, bənə xəşə odəmon ko kardə.

Əhvolat:

˝İ kərə bə Buxara əmiri sə dəşe ki, bə Hoc bışu. Əv vey ərbobbe, kərvonədə çəysə ərbobi nıbe. Sasə vey bo kardə bıə nəron bədi əy, ıştənən reçin qıləy kəcovədə nıştə, lənqər jəy-jəy, de ıştə kefi biyabonədə ro şedəbe. De əy bə i co həm ərbobon, həmən kosibon dastə bə Hoc şedəbe.

Kərvon bə Ərəfati rəseədə ımon bə qıləy dəvuşi rast qıniedən. Kəxob poəvo, quşəvard (səvardə sə-red.), təşyən-vəşyən, poşnonış pıtı-poə.

Əy bə əmiri təm-təroğinə kərvoniş fik doe, ozıvon ome:

– Ğıyoməti ruji çımı mıkofot de ıştı mıkofot i bəbıe. Əmmo diyəkə, tı de kon noz-neməti ın roy şedəş, az de kon əzob-əziyəti?

Çe Buxara əmiri votışe:

– Xıdo nıkə çəmə mıkofoton i bıbun. Ehanə mı zınəmbəy çəmə mıkofoton arədə hiç fərğ nibəbıe, az bə biyobon po nənəym.

Dəvuş parsedə:

– Boçi?

Əmir votedə:

– Səbin bəy ki, az de Xıdo rizo oməm, tı berizo. Mınışon vanq kardə – mehmonim, əmmo tıku vədə bıstən bıəni – ıştənbəsə oməş. Çəmə fərğımon ni? Xıdovadi-Aləmi mınış vanq kardə ıyo, bə kosibon ısə boy votəşe: ˝Iştən ıştəni bə xəto dəməğəndən!˝ Tı beXıdo əmr vəşyən-təşyən, təyliyə dast, eqıniəş bə kuh-kəvşən. Çımı dastədə ısə boy çe Xıdo fərmoyiş heste. Əmə de tı çoknə i bıe bəzınemon? Dastədə imkon bıə kəson bə Hoc şedənbu, əvon de Xıdo əmri hərəkət kardedən, çəvon dıvoon mıstəcəb, ziyorətışon ğəbule.˝