Биирдэ кус уонна хаас кырдьаҕас улары көрсүбүттэр.

– Улар, биһигини кытта соҕуруу көтүс, – диэбиттэр, – кыһын манна аччыктаан эрэйи көрүөҥ дии.

– Суох, эһигини кытта көппөппүн, – диэн улар хардарбыт. – Мин мантан көттөхпүнэ, дьоҥҥо ыарахан буолуо.

– Оттон биһиги көтөбүт. Кыстаабаппыт. Манна тымныы. Киһи биһигинэ суох өлүө суоҕа. Кыһынын кини балыктыан сөп. Балык ханна да барбат, манна күөлгэ сайылыыр уонна кыстыыр. Киһиэхэ онтон да атын ас баар эбээт.

Улар кустаах хааска эппит:

– Күүстээх тымныылар турдахтарына, күөллэр уонна өрүстэр хам тоҥуохтара, халыҥ мууһунан бүрүллүөхтэрэ. Оччоҕуна дьон балыктыырыгар ыарахан буолуо. Миигинэ суох кинилэр аччыктаан өлүөхтэрэ.

– Оттон бэйэҥ тугу аһыыгыный кыһынын? Эт эрэ биһиэхэ.

Улар эппит:

– Аһым миэхэ элбэх. Кыһынын кедр мутукчатын сиэҕим.

– Ити аска эн өр олоруоҥ суоҕа. Эн биһигини кытта көтүөххүн баҕарбат буоллаххына, биһиги эйигин күүспүтүнэн илдьэ барыахпыт.

Хаас уонна кус улары куолаҕатыттан ылан сылаас дойдуга соспуттар. Улар хааһын түүтэ кытарыар диэри ытаабыт. Онуоха кустаах хаас улары быраҕан баран, соҕуруу көтө турбуттар. Ол ытаабытыттан ыла улар хааһа кыһыл буолбут.

Однажды осенью два охотника собрались на промысел в тайгу. Взяли они с собою запас хлеба на несколько дней. Вот пришли в лес и целый день охотились на дичь и белку.

Стемнело. Надо где-то переночевать. Стали они подыскивать хорошее место, где было бы много сухих дров для костра, но не нашли. Вместо сухих дров увидели они пустую медвежью берлогу. Разожгли около берлоги костер, сварили в котелке еду, поели и решили лечь спать. Посмотрели на пасмурное небо и поняли, что ночью будет дождь или снег.

Делать нечего. Закрыли охотники свои вещи и добычу, перевязали крепко, а сами полезли в берлогу. В берлоге медведь мягкую постель оставил из тонких веток да сухой травы. Недолго думая, улеглись охотники спать. Но ночь была холодная, и они решили закрыть отверстие в берлогу. Взяли один бесем (полушубок) и прикрыли им плотно отверстие. В берлоге стало тепло. Охотники уснули, да и проспали на медвежьем месте всю зиму. Шесть месяцев спали охотники! Только один раз за всю зиму перевернулись они с боку на бок.

Но вот пришла весна, и охотники проснулись. Выглянули из берлоги, а небо чистое, нет ни дождя, ни снега. Собрали они свои вещи, которые пролежали всю зиму около берлоги, и пошли домой. Пришли в становище, а людей там нет. Пошли охотники на берег реки, а там чумы стоят, собаки лают. Вышли из чумов люди и увидели охотников, которые осенью ушли в тайгу, а вернулись только весной. А их ведь пропавшими считали.

Недаром же кеты говорят: «Не ночуйте в медвежьей берлоге, а то проспите всю зиму».

Биир күһүн икки булчут тайҕаҕа бултуу барарга быһаарыммыттар. Хас да күҥҥэ сииргэ диэн хаһаанан килиэп ылбыттар. Тыаҕа кэлэн баран, күнү быһа көтөрү-сүүрэри уонна тииҥи бултаабыттар.

Халлаан хараҥарбыт. Ханна эрэ хонуохха наада буолбут. Уот отторго кураанах мастаах үчүгэй сири көрдүү сатаан баран булбатахтар. Кураанах мастар оннуларыгар иччитэх эһэ арҕаҕын көрбүттэр. Арҕах аттыгар уот оттубуттар, солуурга ас өрүнэн аһаабыттар уонна утуйарга санаммыттар. Халлаан былытырбытын көрөн, түүнүн ардыан эбэтэр хаардыан сөп дии санаабыттар.

Хайыахтара баарай?! Булчуттар малларын, бултарын сабан баран, ыга баайбыттар, ол кэннэ арҕахха киирбиттэр. Арҕахха эһэ синньигэс лабаанан, хаппыт отунан оҥорбут сымнаҕас ороно баар эбит. Булчуттар толкуйдуу барбакка, онно утуйардыы сыппыттар. Түүн тымныйан, арҕаҕы сонунан ыга бүөлээбиттэр. Арҕах иһэ сылыйбыт. Онуоха булчуттар утуйан хаалбыттар. Кинилэр кыс устата – алта ыйы быһа утуйбуттар! Ол тухары биир ойоҕосторуттан биир ойоҕосторугар биирдэ эрэ эргийбиттэр.