– Капітан, мы што, цывільнага з сабой павядзём? – падняў свае чорныя тонкія бровы Сядоў.

Усе радавыя салдаты паглядзелі на дзяўчыну, затым на капітана.

– Халера… Так, сапраўды…я забыўся пра яе. – хвалююча сказаў Катляроў, думаючы толькі пра заданне. – Так! Выйдзем з горада, на ўскраіне пакінем яе. Там, у апошніх дамах павінен быць пункт, куды сцягваюць параненых. Няхай дапамагае ім. А мы рушым далей. Радавы Траўнік, прыгледзь за ёй!

Алесь быў задаволены рашэннем камандзіра. Схаваўшы ўсмешку, ён вясёлымі вачыма паглядзеў на Марыну.

Пасля камандзір аддаў загад пакінуць будынак. Першым выйшаў сам Катляроў, разам з Зуйко. Яны прайшлі шэсць метраў наперад, перайшлі асфальтавую дарогу, спыніліся каля каштанавага дрэва, агледзеліся. Наперадзе, на шляху быў вясновы змрочны сквер: голыя, абгарэлыя дрэвы са зламанымі галінкамі на шэра-зялёных лужках, рудыя драўляныя лавачкі са слядамі ад куль, сцяжынкі з разбітай шэрай дарожнай плітцы, чорныя дробныя лужыны. А вакол прыгнечанага сквера ўлягліся жалезабетонныя пліты, большая частка якіх, як дэталі пазлаў, што рассыпаліся на кавалкі і змяшаліся паміж сабой. Тут жа зусім не было відаць птушак. Вераб'і, галубы і вароны пакінулі гэта месца. Шэрае неба, шэрая зямля пад нагамі салдат, дзе не чуваць гукаў прыроды. І толькі пасля таго, як Катляроў пераканаўся ў бяспецы, ён махнуў рукой і зноў пайшоў наперад з радавым Зуйко. Следам за імі выйшлі Мельнік і Сядоў. Калі ўжо гэтая пара салдат дайшла да сквера, перайшоўшы дарогу, Сядоў махнуў рукой. Апошнімі з-за сцен выйшлі Траўнік з Марынай і Агуркоў. Увесь атрад пакінуў карцінную галерэю. Усе працягвалі ісці на адлегласці, разбіўшыся на маленькія групы. Дзесьці далёка па-ранейшаму стралялі. Перыядычна, паблізу групы, з розных бакоў былі чутны адзінокія стрэлы. Часам нават зусім блізка. Часам за шэрымі бетоннымі кучамі нешта мільгала. Гэта палохала і насцярожвала. Салдаты трымалі зброю перад сабой, круцілі целам і галавой. У прыгнечаным горадзе было не па сабе. Ішлі па скверы і нікому не здалося дзіўным, што адышоўшы ад карціннай галерэі, на шляху не было заўважна памерлых целаў.

Алесю Траўніку было цяжка глядзець на зруйнаваны горад, дзе калісьці кіпела мірнае жыццё. У параўнанні з мінулай цемрай ночы, пад паток учорашніх бясконцых кропель і змрочным світаннем, сёння было куды больш абачліва, было лягчэй крочыць наперад. Цяпер яму было добра відаць усё ў акрузе. Але ад гэтага не станавілася лягчэй унутры самога салдата. Змрочны настрой ахутваў яго душу. Над галавой шэрыя аблокі больш не плакалі. Толькі ледзяны вецер дзьмуў з усіх бакоў. З-за рэзкіх, моцных парываў ружавелі пульхныя шчокі хлопца, ружавеў яго роўны востры нос. Алесь паглядзеў на Марыну, якая склала рукі перад сабой і злёгку дрыжала ад холаду. Яе чорныя валасы лёталі па ветры: то прыліпалі да твару, то луналі за спіной. Алесь расшпіліў зашпількі пад заплечнікам і ўзяў у рукі вайсковы плашч.

– Вось, вазьмі. – клапатліва сказаў ён, аддаючы свой плашч дзяўчыне.

– Дзякуй. – дрыготкім шэптам адказала Марына.

Яна хутка разгарнула чорны матэрыял, а затым надзела яго на сябе. Зашпіліла маланку, схаваўшы сваё стройнае цела.

Плашч добра абараняў Марыну ад ветру, хаваў з галавы да ног. Алесю, як і астатнім салдатам, было не занадта холадна, хоць часам, парывы бакавога ветру прабівалі іх ваенную вопратку і быццам краналіся скуры. У адрозненне ад шэрай салдацкай уніформы чорны плашч добра вылучаўся на гарадскіх шэрых руін. І менавіта таму ўся група згарнула іх і, толькі потым, выйшла з будынка. Рух дзяўчыны мог прыцягнуць няпрошаных гасцей. Але Алесь пра гэта не думаў, бо ў глыбіні сваёй, ён увесь час разважаў над загадкавымі з'яўленнямі родных людзей на гэтым шляху. Нават Агуркоў не звяртаў увагі на чорны плашч. Бо яго напаўнялі баязлівыя думкі. Ён ішоў апошнім, аглядаўся, глядзеў на карцінную галерэю і адчайна маліўся, каб не загінуць сёння. Івану часта здавалася, што варожыя салдаты у чорна-белай экіпіроўцы, тыя, хто выжылі, ужо сачылі за ім.