– Хутка будзем на месцы, – па-начальнiцку гаворыць той, у якога за плячыма вiнтоўка, i адразу, бы пацвярджаючы ягоныя словы, недзе ўперадзе забрахаў сабака. Другi, што кiруе фурманкай, сонна кiваецца i, хутчэй па звычцы, цмокае на каня, якi не звяртае ўвагi на гэтыя «цмокi», бо звыклы да начных вандровак.

– Сяржант, прачнiся, – сiпiць чалавек з вiнтоўкай i груба пiхае вазнiцу ў бок. – Спецыяльна праз лес кругаля далi, не хапае яшчэ праспаць хату папоўскага прыхвасценя.

– Нам з Буланком усё адно, адкуль заязджаць, – незадаволена буркнуў сяржант i, пстрыкнуўшы пальцамi, выкiнуў недакурак. – Служба такая, можна сказаць, начная, – расцягваючы словы, дадаў: – Прывозiм… Адвозiм…

– Пагавары ў мяне, – зласлiва шэпча чалавек з вiнтоўкай, – ураз Купрэеву далажу.

Сяржант нiчога не адказаў, быццам i не чуў, толькi крыху мацней нацягнуў ляйчыны i фурманка спынiлася. Ён лёгка саскочыў на зямлю.

– Вазьму каня за цуглi, цiшэй будзе i надзейней, – цвёрда прагаварыў сяржант i выцягнуў з-пад шыняля, што ляжаў у фурманцы, караткаствольны карабiн, закiнуў на плячо. – А Купрэевым мяне, таварыш лейтэнант, не запужаеш, справай нашай мы моцна звязаны… I, каб Вы ведалi, ён мяне тыдзень таму прадставiў да ўзнагароды. Як пiць даць, ордэн атрымаю… А царкоўнага старасту не праспiм, я паскуду добра ведаю…

Лейтэнант, убачыўшы сяржантаў лёгкi карабiн, каторы раз пазайздросцiў. Ягоны асабiсты табельны наган учора ранiцай на стрэльбах пачаў даваць асечкi, давялося здаць у рамонт. I вось цяпер ён, лейтэнант НКУС, iдзе на баявое заданне з цяжкай трохлiнейкай, якую ўпёр яму Купрэеў.

Нечакана туман скончыўся, i непадалёк, злева ад дарогi над кустамi навiс гмах доўгай будынiны. Сяржант спынiў каня, звёў з дарогi, прывязаў да дрэва i, кiнуўшы добры ахапак свежаскошанай канюшыны, паспяшаўся да лейтэнанта, якi, да нечага прыслухоўваючыся, стаяў ля плота.

– Сабакi няма, – па-свойму зразумеў лейтэнантава напружанне сяржант, – тры днi таму сам начальнiк НКУС пусцiў у распыл…

– Нехта ў хаце ходзiць, чуеш? – прапусцiўшы мiма вушэй словы падначаленага, прашаптаў лейтэнант.

I сапраўды, недзе ў сярэдзiне вялiзнай будынiны рыпнулi дзверы, i адразу ў вакне мiльганула жоўтая палоска святла. НКУСаўцы пераглянулiся i, тоячыся, наўпрасткi па высокай някошанай траве сiганулi да хаты. Вакно было шчыльна завешана з сярэдзiны, i толькi ў адным месцы, ля самага падваконня, танюсенькай палоскай лiлося слабае святло. Сяржант першы прылiп тварам да шкла, але, як нi сiлiўся, нiчога не ўбачыў, акрамя некалькiх дошак падлогi ля самай печы, адна з якiх, знятая, зверху ляжала на астатнiх. Потым паглядзеў i лейтэнант. Вiдавочна, гаспадар быў у пакоi, бо ў нейкi момант з глыбiнi хаты данёсся прыглушаны сутаргаваты кашаль, i ўсё зноў сцiхла.

Лейтэнант пацягнуў сяржанта за рукаво гiмнасцёркi i, адышоўшыся далей ад хаты, зашаптаў у самае вуха:

– Я грукну ў дзверы, а ты цiкуй, што будзе рабiць папоўская морда. Убачыш зброю, страляй на паражэнне, пажадана па нагах.

Сяржант згодна кiўнуў, паправiў на плячы карабiн i, прыгнуўшыся, сiгануў да акна. Лейтэнант, крадучыся, вярнуўся да брамкi i па ледзь прыкметнай сцяжынцы, ужо не тоячыся, пайшоў да дзвярэй хаты. У ягонай афiцэрскай сумцы ляжаў ордэр на арышт ворага народа Нямцова. Як сказаў начальнiк НКУС Купрэеў – ворага з цёмным i таямнiчым мiнулым.

Нямцоў з’явiўся ў Верацеях напрыканцы лета 1939 года. Нiхто яго не ведаў, вяскоўцы толькi пасмяялiся з дзiвака, якi заняў пусты, непрыстасаваны для жылля дом збяднелых шляхцiцаў Пурхiневiчаў i аб’явiў сябе iх родзiчам. Людзi памяталi нашчадка Пурхiневiча, царскага афiцэра, якi апошнi раз наведваўся сюды падчас Грамадзянскай вайны. А гэты белы як лунь чалавек быў больш падобны на валацугу i нiчым не нагадваў шляхцiца. Адразу ў вёсцы пачалi прападаць куры, i сівагаловага куралова спаймалi на крадзяжы. Паддаўшы «шляхцiцу» добрых кухталёў, верацееўскiя мужыкi выгналi злодзея з вёскi, але праз тыдзень ён быў тут як тут, ды не адзiн, а з цэлай ротай чырвонаармейцаў – пачалося ўз’яднанне Усходняй i Заходняй Беларусi. Нямцоў зноў засялiўся ў стары дом i нейкi час хадзiў з высока ўзнятай галавой. Мужыкi пабойвалiся помслiвых зласлiвых агеньчыкаў, што заўсёды, быццам якая хвароба, iскрылiся ў вачах сiвога, i, каб не наклiкаць на сябе бяды, талакой адрамантавалi шляхцiцаў дом, зашклiлi вокны, узнавiлi плот. Усе чакалi, што Нямцоў будзе нейкiм начальнiкам пры новай уладзе, але той зрабiў нечаканае – пайшоў у царкоўныя старасты. З гэтага часу жыў цiха i непрыкметна, да ўлады ставiўся насцярожана, нават з бояззю, што асаблiва падабалася ўпаўнаважанаму старшыне мiлiцыi Шаўчуку, якi, здавалася, нiколi не злазiў са спiны чорнага танканогага жарэбчыка i, праязджаючы мiма пакорлiва схiленай паставы царкоўнага старасты, ганарлiва адказваў на прывiтанне.