– Дьэ, маннык ахтыбыт ынахха дылы тэпсэрэҥнэһэ сырыттахпытына суолга охтуохпут. Бүччүм сиргэ турар кыра соҕус маҕаһыыҥҥа киирэн тугу эмэ хаамтарыахха, аны кэлэн тугун харсай, – Күөх Харах балаһыанньаттан тахсар суолу тобулбуттуу килиэр-халаар көрүтэлээбитигэр, бары да саҥата суох сөбүлэстилэр.

Биир дьоҕус маҕаһыыҥҥа сыбдыһан киирдилэр. Атыыһыт эдэркээн нуучча кыыһа чэпчэки баҕайытык кэлэ-бара элэстэнэр. Харабыллара остуол үрдүгэр турар тэлэбиисэри кириэһилэҕэ тиэрэ түһэн олорон көрөр, ол быыһыгар киирэр-тахсар дьону аахайбатахтыы кылап гынан ылар.

– Дьэ уол оҕото сылаас дьиэҕэ олорон эрэн тэлэбиисэр көрөр, бөх-бөх курдук, манньатыгар хамнас аахсан эрдэҕэ, – Кэриспэндиэн, аттыгар турар дьон истэллэрин курдук, саҥа аллайда.

Иннигэр турар мааны дьахтар эргиллэн көрөн баран сиргэнэн сирэйин мырдыҥнатта:

– Фу, сыт-сымар! Чугаһаама миэхэ. Бу бэйэтигэр өссө дьону сиилээбит буола-буола! Кэлтэй кэппиэйкэни үлэлээн ылбат аата өссө дьону сэтэрээбиттээх баҕастаах.

– Һэ-һэ, мин инбэлиит буоллаҕым дии, үлэҕэ ханна да ылбаттар, ол иһин сиргэ-буорга тэпсиллэ сырыттаҕым. Ылаллара буоллар маннык сору-муҥу муннубунан тыыра сылдьыам этэ дуо?! Хата, эдьиийим, бытархайгынан көмөлөс эрэ.

– Ол туоххунан инбэлииккиний? – мааны дьахтар сымныы быһыытыйан ыйытта.

Атыыһыт, атыылаһааччылар болҕомтолоро дьахтарга уонна Кэриспэндиэҥҥэ хатанна. Бэл, харабыллара сэҥээрэн экрантан хараҕын араарда. Күөх Харах ону эрэ кэтэһэн туран, остуол нөҥүө илиитин уунан омук буоккатын ылан хоонньугар уктан кэбистэ уонна тугу да билбэтэх-көрбөтөх курдук туттан, тэпсэҥэлээн баран, көхсүн этиппитэ буола-буола, тахсан барда.

– Быарым цирроз диэн омуктуу ааттаах ыарыылаах. Бу соторутааҕыта испин хайытан көрөн баран туһата суох диэн саппыттара. Көрдөрөбүн дуо? Куоракка билэр дьоно, аймаҕа суох киһибин.

– Эрэйдээх, иэдэйбит да эбиккин. Халлаантан түспүт киһи диэн суох, төрдүлээх-уустаах буолуоҥ дии, дойдулаан хаалыаххын.

– Ыраах хоту олоробун. Барыахпын наһаа баҕарабын да, харчыбын барытын эмпэр ыытан кэбистим, онно кырдьаҕас ийэм миигин кэтэһэн иэдэйээхтээтэҕэ, – Кэриспэндиэн кирдээх ытыһынан хараҕын уутун соттор.

– Дьэ эрэйи көрөөхтөөбүт эбиккин. Сымыйанан кэпсээбэт буоллаххына, мээрийэҕэ тиийэҥҥин дойдуҥ бэрэстэбиитэлистибэтиттэн көмөтө көрдөс.

– Кырдьык даҕаны, оннук тэрилтэ баар буолуохтааҕын туһунан олох да долоҕойбор хоннорбокко сылдьабын. Сүбэҥ иһин улахан баһыыба, эдьиэй! – кырдьык-хордьук үөрбүтэ-көппүтэ буолла.

– Мэ, мантан ордугу биэрэр кыаҕым суох.

– Оо, махтал-махтал. Таҥара эйиэхэ уон оччонон көмөлөстүн! – дии-дии, тоҥхоҥноото уонна ытыһын тоһуйан аан айаҕар сукуйан турда.

Муус хамсаата да уста турарыныы, биир киһи аһынан харчы биэрдэ да, атыттар эмиэ ону үтүктэн, санааларыгар үтүө быһыыларын иһин таҥараттан көмөлөһүннэрээри, Кэриспэндиэн лобуой курдук кирдээх ытыһыгар кумааҕы, тимир харчылары таммалаттылар. Киһибит баһыыбалаан тоҥхоҥнуур, мичээрдээн аҕыйах ордон хаалбыт саһархай тиистэрэ атыгыраһаллар. Чочумча буолан баран харабыл кэлэн кини аттыгар тохтоото.

– Атас, сөп буолуо, иһэр харчыгын буллуҥ быһыылаах, мантан бар уонна аны манна үктэнимэ.

– Сөп, бардым, ыарыһах киһини өйдөөбүккэр махтал.

– Итэҕэйиэхпин ыарыһаххын бигэргэтэр ыспыраапкаҕын көрдөр эрэ.

– Ыспыраапкабын түһэн олорор дьоммор, аймахтарбар хаалларбытым.

– Сибилигин аҕай аймахтарым, биир да билэр киһим суох диэн ытаан ньолҕоруйбутуҥ дии, син бэркэ артыыстаатыҥ. Чэ, түргэнник быардыы иликпинэ сүтэн хаал. Аны биирдэ манна киириэҥ да, моһуораҕын көннөрүөм.

– Сөп-сөп, – биирдэһэ, доҕолоҥнообута буола-буола, тахсан барар.

– Ыт сирэй, сибиинньэ! – уонна да элбэҕи маатыралаан үөхсэ-үөхсэ, Кэриспэндиэн бөх дьааһыгын хаһа турар үөлээннээхтэригэр тиийэр.